مدرسه علمیه زینبیه کرج (سطح 2)

به گزارش معاونت فرهنگی مدرسه و موسسه آموزش عالی حوزوی زینبیه به مناسبت میلاد با سعادت ثامن الحجج حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیه و الثناء، جلسه سخنرانی مجازی با موضوع اندیشه و سیره سیاسی حضرت امام رضا علیه السلام با سخنرانی معاونت فرهنگی مدرسه، سرکار خانم عظیمی، در روز شنبه 14 تیرماه 1399 برگزار گردید.
 
سرکار خانم عظیمی در ابتدای بحث، تعریفی از سیره سیاسی و اهمیت پرداختن به اندیشه و سیره سیاسی امامان علیهم السلام را ارائه نموده و فرمودند یکی از نکات مهم در تاریخ و اندیشه سیاسی، کشف و شناسایی اندیشه و رفتار سیاسی افراد شاخص بویژه ائمه اطهار علیهم السلام است. و این فهم علاوه بر تقویت نظام فکری، کمک می کند تا مسلمانان بر پایه این اندیشه و رفتار، ساختار جامعه را تنظیم کنند.
ایشان سپس به بیان اوضاع و شرایط سیاسی-اجتماعی عصر امام رضا علیه السلام پرداختند؛ چرا که اندیشه‌ی سیاسی بر پایه همین رویدادها و شرایط سیاسی- اجتماعی، بروز و ظهور پیدا می کند.
خانم عظیمی ادامه دادند، پس از شهادت امام کاظم علیه السلام،هارون تلاش داشت تا امام رضا علیه السلام را نیز از سر راه خود بردارد اما به خاطر ترس از عواقب آن، کمتر متعرض امام بود. پس از هارون، فرزندش محمد امین به خلافت رسید که مردی ضعیف الرأی و کم عقل بود. وی برادرش مأمون را از ولایتعهدی عزل کرد و این کار او، منجر به جنگ و درگیری شدید بین دو برادر شد و سرانجام امین کشته شد و مأمون به خلافت رسید. اشتغال مأمون به سامان دهی حکومت و نیز مبارزه با قیامهای علویان، باعث گردید تا حدودی فضای باز سیاسی برای ترویج شریعت نبوی و تربیت شاگرد توسط امام علیه السلام فراهم ترشود.
امام علیه السلام برای ارتباط با شیعیان، وکلایی را انتخاب کرده بود و حتی برخی وکلای حضرت در دستگاه حکومت عباسی هم مشغول به کار بودند. آن حضرت در این دوران تلاش می کرد تا شیعه را از بحران های سیاسی نجات دهد و در سایه آن عقاید شیعی را منتشر نماید.
در این زمان ، به خاطر دور بودن خلافت عباسی از جزیره العرب و ضعف حاکمیت ناشی از درگیری امین و مأمون، قیام های مختلفی از سوی علویان هم شکل می گرفت؛ که موضع‌گیری امام نسبت به این قیام ها حائز اهمیت است.
خانم عظیمی افزودند اهداف این قیام ها با اهداف امام رضا علیه السلام یکسان نبود، چراکه آنان در مبارزات خود، به دنبال تغییردر ساختار بودند ولی تغییر محتوایی از قیام آنان احساس نمیشد و بعضا این تحرکات، مسیر و شتاب حرکت شیعه را نیز کند نمود. چرا که غالبا مبتنی بر اندیشه‌ی زیدیه بود. آنان دررفتار هم، خشونت های زیادی را مرتکب می شدند که منجر به سرزنش ایشان توسط امام می گشت.
در حالیکه امام علیه السلام شرایط را برای قیام مسلحانه مساعد نمی دید بلکه به دنبال تقویت مبانی اندیشه ولایی شیعه و تربیت شاگرد بود. ساختار کلی نظام سیاسی شیعه، نظام ولایی و بر محور امامت است. بنابراین امام تلاش می‌کرد تا ترسیم و تبیین علمی و عملی از این نظام را در قالب اندیشه و رفتار ارائه نماید. حضرت در فرمایشات و مناظرات شان بر ولایت و حاکمیت خدا و رسول خدا و ائمه اطهار تاکید می کردند و ولایت را منصبی الهی برشمرده و ضمن بیان مراتب و شئون ولایت، نامشروع بودن حکومت خلفاء عباسی و نیز عدم مشروعیت قیام هایی که رهبرانشان خود را امیرالمومنین می خواندند، را آشکار می کردند. و در واقع حضرت به دنبال تبیین گفتمان اصلاحی درزمینه حکومت و ولایت در جامعه بودند. و در این راستا با روش های مختلف به نقد روش سیاسی انتخاب خلیفه و عملکرد خلفاء نیزمی پرداختند که موجبات غضب و عداوت بیش از پیش مأمون می گشت.
ایشان ادامه دادند، از دیگر فعالیت های امام، مبارزه با افکار و تبلیغات ضدشیعی و منحرف از جمله غلات بود.
و نیز از دیگر اتفاقات ویژه‌ی دوران امام رضا، بحث ولایتعهدی ایشان در دستگاه خلافت مأمون بود.خانم عظیمی در آخر به اهداف مأمون از این کار و همچنین تصمیمات امام برای خنثی کردن نقشه های موذیانه او اشاره نمودند.