| « 10توصیه رهبر معظم انقلاب درباره آداب نماز | شب قدر كدام شب ماه رمضان است؟ » |
ماه رحمت رو به پايان است و براي بهره بردن از فيض و رحمت اين ماه، چند روزي بيشتر
فرصت نداريم. معمولا آخرين روزها، حساس تر است. وقتي لحظات پاياني بهره مندي از
يک موهبت بي انتها نزديک مي شود، دل ها بي قرارتر مي شوند. قرار است در پايان
يک ضيافت يک ماهه، پاداش بدهند؛ پاداش يک ماه بندگي را. براي آنان که طعم اين
ضيافت را چشيده اند، ميل و رغبت به بهره بردن از اين لذت بي انتها بيشتر و بيشتر
مي شود. به همين دليل است که در آموزه هاي اسلامي، دهه پاياني ماه مبارک رمضان
يا «العشر الاواخر»، از جايگاهي ممتاز و ارزشمند برخوردار است؛ دهه اي که با بهترين و
برترين شب سال آغاز مي شود؛ با شب قدر. بندگي و اظهار نياز به اوج خود مي رسد.
شور کسب رحمت و رضايت خداوند، سراپاي بندگان مؤمن را فرا مي گيرد. دهه پاياني،
دهه برداشت ثمره يک ماه بندگي است. دهه تعيين سرنوشت يک سال انسان است.
دهه اي است که در آن رسول خدا(ص) و ائمه معصومين(ع) رحل اقامت در مسجد
مي افکندند و شب و روزشان را وقف عبادت مي کردند.
بررسي آيات نوراني قرآن کريم، روايات اهل بيت(ع) و ديدگاه هاي محدثان و فقهاي عادل
و متقي، نشان مي دهد که ماه مبارک رمضان، برترين ماهِ سال و شبِ قدر آن، برترين
شبِ سال است، با اين حال منابع ديني و روايي ما نگاهي ويژه به دهه آخر ماه مبارک
رمضان دارند؛ دهه اي که در کلام رسول خدا(ص) و اهل بيت(ع)، به «العشر الاواخر من
شهر رمضان» مشهور است.
روايات متعدد و متقني درباره برتري اين دهه بر دهه اول و دوم ماه مبارک رمضان وجود
دارد. آداب و عبادات ويژه اي براي اين دهه توصيه شده است. واقع شدن دو شب، از
شب هاي قدر در اين دهه، نشان دهنده فضيلت و برتري اين دهه و لزوم توجه جدي
مؤمنان به آن است.
دهه اي که آغازش شب قدر است
دهه سوم ماه مبارک رمضان با شب قدر آغاز مي شود. دو شبي که احتمال قدر بودن
آن ها وجود دارد، در اين دهه قرار دارند. چنان که شهرت دارد و عموم مردم نيز از آن آگاهند،
احتمال قدر بودن شب بيست و يکم ماه مبارک رمضان بيش از شب نوزدهم و احتمال
قدر بودن شب بيست و سوم بيش از شب بيست و يکم ماه مبارک رمضان است.
در واقع، احتمال قدر بودن شب بيست و سوم بسيار قوي است و اين موضوع در روايات ما
مورد اشاره قرار گرفته است. در رواياتي که در اختيار ماست، شب بيست و سوم ماه مبارک
رمضان به «ليلة جهني» يا شب جهني مشهور شده است. يکي از اصحاب رسول خدا
(ص) به نام عبدا…بن انيس انصاري به محضر ايشان رسيد و عرض کرد: اي پيامبرخدا!
منزل من از مدينه دور است و نمي توانم زياد در محضر شما باشم؛ به من توصيه ها
و ارشاداتي بفرماييد تا بتوانم با انجام عبادات و مناجات به مراقبه بپردازم و از برکات
ماه مبارک رمضان بهره مند شوم.
پيامبر گرامي اسلام(ص) او را به مراقبت از شب بيست و سوم ماه مبارک رمضان امر
کردند و فرمودند: اگر نتوانستي شب هاي نوزدهم و بيست و يکم را درک کني، بکوش
تا شب بيست و سوم را از دست ندهي. اين روايت را مرحوم شيخ صدوق در کتاب
ارزشمند «من لا يحضره الفقيه» (جلد دو، صفحه 160 و 161) آورده است. اين روايت
نشان مي دهد که دهه سوم ماه مبارک رمضان، در آموزه هاي اسلامي، از چه ارزش
و جايگاهي برخوردار است.
مناجات هاي خاص
موضوع ديگري که عظمت و جايگاه دهه آخر ماه مبارک رمضان را نشان مي دهد، ادعيه
و مناجاتي است که براي اين دهه وارد شده است. ثقة الاسلام کليني در کتاب
شريف «کافي» (جلد 4، صفحه 160) و جناب شيخ صدوق در «من لايحضره الفقيه»
(جلد 2، صفحه 161)
دعايي را از امام صادق(ع) روايت کرده اند که خواندن آن در همه شب هاي دهه پاياني
ماه مبارک رمضان سفارش شده است. البته اين دعا را مي توان در تمام شب هاي
ماه مبارک رمضان قرائت کرد اما قرائت آن در دهه آخر اين ماه مؤکداً توصيه شده است.
در اين دعاي شريف مي خوانيم:« أَعُوذُ بِجَلاَلِ وَجْهِکَ الْکَرِيمِ أَنْ يَنْقَضِيَ عَنِّي شَهْرُ
رَمَضَانَ أَوْ يَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَيْلَتِي هَذِهِ وَ لَکَ قِبَلِي تَبِعَهٌ أَوْ ذَنْبٌ تُعَذِّبُنِي عَلَيْهِ» پروردگارا!
به عظمت و جلالت و به وجهِ کريمت پناه مي برم؛ از اينکه ماه رمضان بر من بگذرد و
شب و روزش سپري شود، در حالي که هنوز بار گناهانم سنگين است و قلم عفو و
بخشش تو بر سياهه اعمالم کشيده نشده و پيامد اين رفتارهاي ناصوابم، عذاب تو است.
دهه سوم، خاستگاه دعاي فرج
همان طور که مؤمنان و روزه داران آگاهند، در روايات معصومين(ع) آمده است که از روز
نخست ماه مبارک رمضان تا بيستمين روز اين ماه، در شب هاي فرد، يعني يکم، سوم،
پنجم الي نوزدهم، غسل کردن از اعمال مستحب و پرثواب است. ولي از شب بيستم
تا پايان ماه مبارک رمضان، هر شب توصيه به غسل مستحبي شده است.
افزون بر اين، در اعمال شب بيست و سوم، دو غسل مستحبي، در ابتدا و انتهاي اين
شب، سفارش شده که بيانگر اهميت و همچنين توجه به مسائل عبادي در دهه پاياني
ماه مبارک رمضان است. موضوع ديگري که بايد به آن اشاره کنيم، اهتمام و توجه به دعا
براي ظهور امام عصر(عج) در دهه پاياني ماه مبارک رمضان است.
جناب کليني در «کافي» و شيخ صدوق در «تهذيب» و نيز بزرگاني مانند سيد بن طاووس
در «اقبال» با نقل رواياتي درباره عظمت و جايگاه والاي دهه پاياني ماه مبارک رمضان،
آورده اند که از اعمال پرثواب و مورد تأکيد در دهه پاياني ماه مبارک رمضان و به ويژه
شب بيست و سوم اين ماه، قرائت دعاي فرج است.
شايسته است مؤمنان در هر جا و در هر حالتي، از نشسته، ايستاده يا خوابيده،
پيوسته اين دعا را بخوانند که:« اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلِيِّکَ الْحُجَّهِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَيْهِ وَعَلى
آبائِهِ في هذِهِ السّاعَةِ وَفي کُلِّ ساعةٍ وَلِيّاً وَحافِظاً وَقائِداً وَناصِراً وَدَليلاً وَعَيْناً حَتّى تُسْکِنَهُ
أَرْضَکَ طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فيها طَويلاً.» در حقيقت خاستگاه دعاي مشهوري که ما در طول سال
و در مناسبت هاي مختلف زمزمه مي کنيم، در اعمال دهه پاياني ماه مبارک رمضان وارد
شده و اين خود نشان دهنده جايگاه و عظمت اين دهه است.
موضوعات: مناسبتها
فرم در حال بارگذاری ...
