مدرسه علمیه زینبیه کرج (سطح 2)

مدرسه و موسسه آموزش عالی حوزوی زینبیه از برگزاری کارگاه شبهه پژوهی و مطالعات زنان با عنوان « فرزند‌آوری، اشتغال، تحصیل» با حضور سر کار خانم دکترعاشری مورخ 12/5/1400 در بستر اسکای روم خبر داد .
 
 

خانم دکترعاشری مباحث خود را از بحران جمعیت آغاز نمودند و گفتند نیروی جوان انسانی جزء سرمایه های اصلی یک کشور محسوب می شود و هرقدر یک کشور امکانات داشته باشد، ولی نیروی جوان نداشته باشد که از این امکانات استفاده کند و به عرصه تولید در بیاورند، فایده ای نخواهد داشت و در سال های آینده کشور دچار پیری خواهد شد. جامعه و ما طلاب وظیفه دارند به عنوان افراد متدین به دنبال راه کارهایی باشند که یکی از این راه کارها فرزندآوری است.

ایشان اذعان کردند: ما قشر مذهبی با وجود اعتقاد به رزاقیت خداوند معتقد هستیم آیا فرزندی آوری جزء اولویت های ما می باشد یا خیر؟ برای فرزند آوری چه استدلالی داریم و تا چه اندازه ما را قانع می کند؟ قسمت اعظم عدم فرزند آوری به زنان بازمی گردد به دو دلیل:اول بحث 1بحث تحصیل و دوم بحث اشتغال و فعالیت های اجتماعی.  ما در زندگی باید الویت بندی داشته باشیم  اشتغال و تحصیل نباید مانعی برای فرزندآوری باشد و باید  برای تربیت صحیح  فرزند بستر مناسب فراهم نمائیم. ایشان مسئله را با یک مثال بیان نمودند: وقتی گلخانه ای طراحی می کنیم مسئول هستیم که فضا ، نور ، آب و کود … تهییه کنیم و بعد از مراقبت دیگر ما تلاش خودر ا کرده ایم ممکن است برخی از گل ها بارور نشوند و من مادر با برنامه ریزی و اولویت بندی می توانیم فرزتد آوری داشته باشیم.

استاد گفتند: از موانع فرزند آوری جدای از مباحث اقتصادی کامل گرایی  است؛ زیرا انسان ذاتاً موجودی است که به دنبال سعادت و رسیدن به کمال می باشد به عنوان مثال: یک خانم انتظار دارد خانه اش به بهترین شکل ممکن تمییز باشد و همراه با آن تمام نمرات  هم بیست باشد …. البته همه این ها با برنامه ریزی ممکن خواهد بود. معمولا افراد کمال گرا یا صفر هستند یا صد و مابین نمی باشند. چرا  دائما به دنبال این هستیم  که کاری بی عیب و نقص انجام بدهیم؟ یکی از این دلایل، رقابت می باشد و اگر رقابت به معنای حذف دیگری باشد در دین اسلام به هیج وجه پذیرفته نیست. ما در دین اسلام بحث همکاری، مشارکت و تعاون داریم و نباید خود را با دیگران مقایسه کنیم، بلکه باید تلاش کنیم از وضعیت موجودی به یک وضعیت مطلوب دست پیدا کنیم. بحث کمال گرایی ریشه در دوران کودکی انسان ها دارد و علت آن نتیجه محوری می باشد. به عنوان مثال یک طلبه در طول ترم تحصیلی تلاش کرده اما زمان امتحان فرزندش مریض شده است و نتوانسته امتحان دهد یا نمره مطلوب بکسب کند . این فرایندی که در طی سال داشته است متاسفانه  دیده نمی شود، ما باید بتوانیم نتیجه را تغییر بدهیم و فرآیند محور باشیم.

در ادامه بیان کردند: یکی دیگر از موانع قرزندآوری، فعالیت های احتماعی می باشد. رهبر معظمانقلاب(زید عزه)  می فرمایند: الویت با مادری می باشد اما خانه و خانواده نباید مانع فعالیت اجتماعی باشد، بلکه باید تعادل برقرار شود بین شرایط خانه و فعالیت های اجتماعی. فعالیت اجتماعی عام است و می تواند به صورت مستقیم و غیر مستقیم باشد و حتی فعالیت احتماعی می تواند درآمد زا نباشد و این خود ما هستیم که باید بتوانیم بین خود و فعالیت احتماعی تعادل برقرار کنیم .

ایشان تاکید کردند : یکی از عوامل فرهنگی کاهش فرزند آوری این است که به افراد القا کردنه اند: فرزند کمتر، زندگی بهتر و یا دوتا فرزند کافی است . وقتی این تفکر برای انسان ملکه شد دیگر نمی توان کاری کرد و ما طلاب با نقش های مختلف همسری، مادری و فرزندی باید در زندگی برنامه ریزی کنیم و اولویت را با فرزندآوری قرار دهیم.

 یکی از راه کارها این است که برای خود اهدافی را مشخص کنیم و این اهداف کلی را به اهداف جزئی تر تبدیل کنیم. باید سعی کنیم از اولویت ها و برنامه ریزی انجام شده، خارج نشویم . چرا در زندگی خود فردگرایی، لذت گرایی را حاکم کرده ایم؟ مصرف گرایی و تجمل گرایی ها باعث عقب افتادن در زندگی شده است و باید تفکر را عوض کنیم تا دچار مصرف گرایی نشویم. وقتی ما دچار فردگرایی شویم، فرزند را مانع می بنیم در حالی که برای این افراد نیاز هست الگو سازی شود.

در خاتمه خانم دکتر عاشری بیان کردند: باید باور دینی افراد رشد پیدا کند.  زیرا ضعف باور دینی مانعی است برای فرزند آوری . در ارزش های دینی عمل خوب همیشه در جریان هست . باید بزرگان دین خود را الگو و سرمشق در زندگی خود قرار دهیم تا به هدف اصلی که عبد و بندگی است، دست یابیم.

آیت الله مجتهدی تهرانی (رحمه الله علیه):

اگر مے‌خواهید در زندگی موفق باشید و از آن لذت ببرید، به پدر و مادرتان نیکی کنید، خصوصاً به مادر، دست او را ببوسید، دل او را به دست آورید.

و بدانید اگر آن‌ها از تو راضی باشند،
خـدا هم از تو راضی خواهد بود و اگر خدایی نکرده آن‌ها را از خود برنجانی خداوند را از خود ناخشنود کرده‌ای.

ما در زیر بار سختی ها و مشکلات و دشواری ها قد خم نمی کنیم.

ما راست قامتان جاودانه تاریخ خواهیم ماند.

تنها موقعی سرپا نیستیم که یا کشته شویم، و یا زخم بخوریم و به خاک بیفتیم

و الا هیچ قدرتی پشت ما را نمی تواند خم کند.

 شهید بهشتی

طلب از نااهل:

امام(عليه السلام) در اين كلام پربار حكمت آميز به نكته اى اشاره مى كند كه سبب عزت و سربلندى هر انسانى است، مى فرمايد: «از دست رفتن حاجت بهتر از آن است كه آن را از نااهل طلب كنى»; (فَوْتُ الْحَاجَةِ أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِهَا إِلَى غَيْرِ أَهْلِهَا).
بى شك انسان ها در زندگى فردى و اجتماعى به يكديگر نيازمند اند و اصولاً فلسفه زندگى اجتماعى و مدنىّ بالتبع بودن انسان همين تعاون و برطرف ساختن حاجت و نيازهاى يكديگر است، زيرا هر كس قدرت محدودى دارد كه با آن نمى تواند همه نيازهاى خود را برطرف سازد ولى با كمك ديگران مى تواند بر مشكلات غلبه كند. كسانى كه انسان دست حاجت به سوى آنها دراز مى كند دو گروه اند: گروه اهل و نااهلان; اهل كسى است كه داراى سخاوت و انسان دوستى و مهر و محبت و علو طبع باشد. نااهلان آنها كه بخيل اند و تنگ نظر و منت گذار. بديهى است هرگاه انسان دست طلب به سوى نااهل دراز كند از يك سو خود را حقير كرده و از سوى ديگر، احتمال امتناع با توجه به بخل و تنگ نظرى طرف كاملاً وجود دارد و از سوى سوم، اگر اقدام به رفع نياز و حاجت كند ممكن است ماه ها يا سال ها دست از منت گذارى بر ندارد، پس چه بهتر كه قناعت ورزد و علو همت و شخصيت خود را حفظ نمايد و از دست رفتن حاجتى را تحمل كند و دست نياز به سوى اين گونه افراد دراز نكند.
در حديثى از پيغمبر گرامى اسلام(صلى الله عليه وآله) مى خوانيم كه امير مؤمنان در محضرش عرضه داشت: خداوندا مرا به احدى از خلقت نيازمند نكن. رسول خدا(صلى الله عليه وآله) فرمود: اى على! اين سخن را مگو، زيرا هر انسانى نيازمند به ديگران است. امير مؤمنان عرض كرد: اى رسول خدا! چگونه بگويم فرمود بگو: «قُلْ اللَّهُمَّ لاَ تُحْوِجْنِي إِلَى شِرَارِ خَلْقِكَ; خدايا مرا به انسان هاى شرور نيازمند مكن». على(عليه السلام)عرض كرد: «يَا رَسُولَ اللَّهِ وَمَنْ شِرَارُ خَلْقِهِ; شرار خلق كيانند؟» فرمود: «الَّذِينَ إِذَا أَعْطَوْا مَنُّوا وَإِذَا مَنُّوا عَابُوا; كسانى كه اگر چيزى ببخشند منت مى گذارند و هنگامى كه منت مى گذارند بر انسان عيب مى گيرند».(1)
آرى شرار خلق و به تعبیر امیر مؤمنان، نااهلان ممکن است نیاز مادى انسان را برطرف سازند ولى صدمات روحانى و معنوى به وى وارد کنند که تحمل آن بسیار سخت و سنگین است. گاه به منت گذاردن اکتفا نمى کنند بلکه عیب ها بر انسان مى گیرند که فلان کس ضعیف و ناتوان و بى عرضه و حقیر است، ازاین رو به ما نیازمند شده است.
در روایات اسلامى حاجت خواستن از تازه به دوران رسیده ها نهى شده است که قطعاً با منت و ذلت همراه است; در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم که به یکى از یارانش فرمود: «تُدْخِلُ یَدَکَ فِی فَمِ التِّنِّینِ إِلَى الْمِرْفَقِ خَیْرٌ لَکَ مِنْ طَلَبِ الْحَوَائِجِ إِلَى مَنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَکَانَ; دست خود را تا مرفق در دهان اژدها کنى براى تو بهتر از آن است که حاجت از کسى بطلبى که چیزى نداشته و سپس به نوایى رسیده است».(2)
این گونه اشخاص اگر چیزى به انسان بدهند سرمایه گرانبهاترى را از بین مى برند، آبى مى دهند و آبرویى مى برند. سعدى شیرازى در کتاب گلستان خود بعد از ذکر داستانى مى گوید: حکیمان گفته اند: آب حیات اگر فروشند فى المثل به آبروى، دانا نخرد که مردن به علت به از زندگى به ذلت.
هرچه از دونان به منت خواستى *** در تن افزودى و از جان کاستى! (3)

*****
پی نوشت:
(1). مستدرک الوسائل، ج 5، ص 263، ح 2.
(2). بحارالانوار، ج 75، ص 248.
(3). سند گفتار حکیمانه: مرحوم خطیب در مصادر مى گوید: این کلام حکیمانه پیش از سید رضى در تحف العقول آمده است; ولى آن را به امام صادق(علیه السلام) نسبت مى دهد و متن آن کمى با آنچه در نهج البلاغه آمده تفاوت دارد و در غررالحکم آن را از امیر مؤمنان با تفاوتى ذکر کرده است. و همچنین «أبشیهى» در مستطرف آن را بدون تفاوت آورده است. (مصادر نهج البلاغه، ج 4، ص 53 و 54)

حکمت 66 نهج البلاغه: درخواست نکردن از نااهلان

وَ قَالَ (علیه السلام): فَوْتُ الْحَاجَةِ، أَهْوَنُ مِنْ طَلَبِهَا إِلَى غَيْرِ أَهْلِهَا.

و فرمود (علیه السلام ): از دست دادن حاجت، آسانتر است از خواستن آن از نااهلان.

به گزارش معاونت فرهنگی مدرسه و موسسه آموزش عالی حوزوی زینبیه کرج، نشست بصیرتی- سیاسی در آستانه‌ی انتخابات ریاست جمهوری و در دهه‌ی کرامت، بصورت برخط در تاریخ 24/3/1400 با حضور استاد محترم دانشگاه، جناب آقای دکتر محمدعلی صادق زاده و با موضوع « نقش بانوان در ارتقاء بینش سیاسی جامعه» برگزار گردید.
 
 

ایشان به عنوان مقدمه فرمودند انقلاب اسلامی تحول بزرگی در کلیه عرصه ها و در ابعاد مختلف سیاسی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی پدید آورد. و مردم ایران با انقلاب اسلامی با نفی وضعیت موجود حرکت به سمت وضعیت مطلوب را آغاز نمودند. امام خمینی (ره) در این باره می فرمایند انقلاب اسلامی ایران از همه انقلاب ها جداست. هم در پیدایش هم در کیفیت مبارزه و هم در انگیزه و نیات. مقام معظم رهبری (مدظله) هم در بیانیه گام دوم، پیروزی انقلاب اسلامی را آغازگر عصرجدیدی در عالم دانسته اند که اینک وارد دومین مرحله خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی شده است. لذا صیانت از اهداف انقلاب و کرامت افراد و ارزش ها و انتقال این مفاهیم از یک نسل به نسل دیگر ضروری است.

دکتر صادق زاده در ادامه فرمودند:  با فروپاشی شوروی سابق نوعی تقابل بین اسلام و استکبار در صحنه جهانی پدید آمد. بر این اساس جمهوری اسلامی با تاکید بر استقلال و عزت و اقتدار و امنیت، نفی سلطه گری و سلطه پذیری و  با رویکرد حمایت از ملت های مظلوم و ستمدیده و جریان مقاومت در جهان معرفی شد. و  تضاد ماهوی گفتمان اسلام شیعی و سلطه جویی غرب آشکارتر از همیشه گردید.

سیاست آمریکا در برابر ایران پس از انقلاب اسلامی رویکردی کاملا تهاجمی و تقابلی و جنگ طلبانه گردید و به دنبال آن  با استفاده از تبلیغات و هجمه های گسترده ی رسانه‌ای، اسلام هراسی و شیعه هراسی و نیز  ایران هراسی و مخدوش کردن چهره ایران در جهان را بطور جدی پیگیری نمود.

ایشان در ادامه فرمودند یکی از موثرترین اقشار و نیروهایی که می توانند نقش راهبردی در پیشرفت و توسعه نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان جامعه ای الگو و نمونه با معرفی تمدن اسلامی و ایرانی و مبلغ و مروج گفتمان انقلاب اسلامی در سطح داخل و خارج داشته باشند،  قشر بانوان فرهیخته است.

ایشان در ادامه به تعریف برخی مفاهیم سیاسی در این زمینه از جمله محیط اجتماعی، مشارکت سیاسی و مشارکت سیاسی اسلامی پرداختند.

 مشارکت سیاسی عبارتست از شرکت و فعالیت فرد در سطوح مختلف در نظام سیاسی و از این رو با اجتماعی شدن رابطه دارد و عاملی مهم در توزیع قدرت و تعیین سیاست ها ست.

مشارکت سیاسی اسلامی شرکت و حضور مسئولانه با هدف ارتقاء سطح مشارکت و ارتقاء کارآمدی نظام به عنوان یک تکلیف شرعی و دینی و یک نوع احساس مسئولیت در برابر خداوند در برابر خویشتن و در برابر جامعه است. لذا چنانچه در اصول فقه هم آمده است که مقدمه واجب واجب است بر این اساس توسعه و پیشرفت مادی و کمال  و تعالی معنوی، نیازمند کسب آگاهی‌های لازم شناخت احکام الهی ، قانون مدون و  مسئولیت پذیری و ایفای نقش‌های مربوطه می باشد.

دکتر صادق زاده در ادامه به تعریف فرهنگ سیاسی پرداخته و فرمودند: فرهنگ سیاسی یک جامعه،  مجموعه جهت گیری های سیاسی یک ملت نسبت به نظام سیاسی، نخبگان سیاسی و قدرت سیاسی است  که در طول زمان و در ارتباط با رویدادهای مختلف در درون یک جامعه شکل می‌گیرد و نوع و میزان رابطه‌ی  میان قدرت سیاسی(دولت) و قدرت اجتماعی( ملت) را تبیین می نماید.

ایشان تاکید کردند، امروزه توجه به منابع و نیروهای انسانی و آموزش و جهت دهی به نیروهای انسانی نقش مهمی در رشد یک جامعه دارد . به گونه ای که دانش و ظرفیت های علمی و فرهنگی یک جامعه مهم ترین عامل شکوفایی استعدادها و توانمندی ها و همچنین بهره مندی از منابع مادی و معنوی است و در این میان حضور بانوان در ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی از پیش نیازهای توسعه یافتگی سیاسی است.

ایشان در ادامه به جایگاه زن در قانون اساسی از منظر امام خمینی و مقام معظم رهبری اشاره کردند و فرمودند  در اندیشه امام خمینی (ره) دخالت و مشارکت در تعیین سرنوشت و حضور فعال زنان هم حق و هم تکلیف آنان است. چنانچه حمایت بالای آنان در پیروزی انقلاب اسلامی دارای اهمیت بسزایی بوده است.امام (ره) علاوه بر حفظ شأن وکرامت زنان بر حقوق سیاسی اجتماعی  آنان  تاکید فراوان کرده اند.

رهبر معظم انقلاب هم بر اهمیت بانوان در نظام اسلامی همواره تاکید داشته اند و نقش آنان در ترویج الگوی زن مسلمان را بسیار با اهمیت می دانندو آنان را قشری فعال و تاثیرگذار و دارای نقش راهبردی در عرصه اجتماع معرفی می نمایند.

ایشان در انتها به تعدادی از  راهکارها و پیشنهاداتی که منجر به ارتقای بینش سیاسی اجتماعی بانوان می‌گردد اشاره نمودند و فرمودند در بعد فرهنگی توجه این عوامل لازم است:

1- تلاش در جهت تحقق ارزش ها و آرمان های متعالی انقلاب اسلامی

2- الگوسازی  از زن ایرانی در مکتب فاطمی

3- تبیین ویژگی های سیمای زن در اسلام

4- ترویج مکارم اخلاقی در جامعه

5-  فراهم کردن فضای مساعد در خانواده برای رشد اعضای خانواده براساس معیارهای اسلامی

6- ترویج  سبک زندگی ایرانی اسلامی در سطح جامعه

7- شرکت در دوره ها و نشست های فرهنگی

8- ایجاد مراکز فرهنگی در جهت جذب، تربیت و ساماندهی نیروهای انسانی کارآمد

9- انتشار و تولید آثار مرتبط با معیارهای اسلامی ایرانی و نهضت نرم افزار

10- شناخت نظام سلطه فرهنگی غرب و نقد بر آن

ودر  بعد سیاسی،  ولایت مداری در تمام ساحت ها برای تحقق جامعه مهدوی، بصیرت افزایی در فضای جامعه، شرکت در فعالیت های انتخاباتی،  ایجاد تعامل سازنده و همکاری موثر بین حوزه های علمیه خواهران با انجمن ها و تشکل های دانشجویی،  جهت دهی به پایان نامه های بانوان در مقطع سطح 3 و 4 و کارشناسی ارشد و دکتری در جهت بررسی نقش زنان در تحولات آینده،  حمایت های مادی و معنوی از پژوهش های علمی و فعالیت های هنری و ورزشی بانوان ارزشی و فرهنگ ساز، راه اندازی شبکه های فرهنگی و سیاسی در فضاهای مجازی و حضور فعال در بسیج خواهران و… را از فعالیت هایی برشمردند که می تواند نقش بسزایی در ارتقاء بینش سیاسی بانوان داشته باشد.

دکتر صادق زاده در انتها به مناسبت نزدیکی به انتخابات به این سوال پاسخ دادند که چرا باید انتخابات شرکت کنیم؟

 ایشان در پاسخ به قانون اساسی استناد کرده و فرمودند مردم بر طبق تصریح قانون دارای سه نقش اساسی هستند. اولا  برخورداری از حق انتخاب که همه‌ی مسئولان نظام بطور مستقیم و غیر مستقیم با رای مردم انتخاب می شوند. دوم نقش مردم در تعیین قانون اساسی سوم نقش نظارتی که بر اصل نظارت مردم بر دولت و دولت بر ملت تاکید دارد. بر این اساس انتخابات مظهر حضور مردم بوده و هم حق و هم تکلیف آنان است.

دکتر صادق زاده در جمع بندی فرمایشات خود فرمودند: با ارتقاء بینش سیاسی و مشارکت مردم، در عمل، زمینه های ثبات اجتماعی نظام اسلامی و سیاسی فراهم می‌گردد. در مقابل اگر در جامعه، افراد به بلوغ سیاسی و بصیرت لازم نرسیده باشند به همان میزان نقش مخرب خواهند داشت. جهت دهی ها و درگیر کردن افکار عمومی  دشمنان به بعضی پدیده ها در انتخابات نشانگر کم بودن بصیرت در این زمینه هاست. و لازمه ورود به این مسائل و آگاهی بخشی در جامعه و مجاب کردن مردم با استدلال های قوی است.

ایشان در انتها منابعی برای مطالعه بیشتر به طلاب علاقه مند معرفی نمودند.