| « یا اباعبدالله(ع) | غدیر از دیدگاه امام خمینی (ره) » |
عزاداری برای معصومین بخصوص عزاداری سالار شهیدان و اصحاب آن حضرت از دیدگاه شرع مقدس اسلام
و پیامبر اكرم و تمام ائمه و علمای اسلام و مراجع تقلید كه به نیابت از امام معصوم، امور شرع به دست آن‌ها
سپرده شده و مردم به‌وسیله آن‌ها هدایت می‌گردند، امری بسیار موجه و قابل قبول، و دارای پاداش اخروی و
بركات مادی و معنوی است. بخصوص عزاداری سالار شهیدان یكی از علل بقای دین اسلام و پایداری مكتب
تشیع می‌باشد.
علمای اسلام بر اساس سنت حسنه دیرین علمای سلف كه برگرفته از سیرة معصومان است در روزهای شهادت
معصومان خصوصاً در دهه‌های محرم و صفر اقدام به برگزاری مراسم عزاداری در بیوت خود می‌کنند و در
این عزاداریها چندین سخنران را دعوت و به ذكر فضائل و مناقب اهل بیت علیهم السلام می‌پردازند. در این
مراسم علاوه بر مرثیه خوانی مداحانی نیز دعوت می‌شوند كه به برگزاری مراسم سینه زنی و نوحه خوانی
اقدام می‌نمایند كه نمونه آن را در سیمای جمهوری اسلامی كه در حضور رهبر معظم انقلاب حضرت آیت
ا… العظمی خامنه‌ای (مد ظله) برگزار می‌شود مشاهده نموده‌ایم كه بسیار محترمانه و با احترام و قابل استفاده
است. هم منبری واعظ دعوت می‌كنند و هم نوحه خوان و مداح و بزرگان نیز در آن حضور دارند. سنت تمام
علمای اسلام و مراجع تقلید بزرگوار شیعه فعلی و گذشته به همین روال برگزار شده و می‌شود. میانه روی و
دوری از افراط و تفریط در عزاداری، از اصول ثابت همه علمای اسلام است.(1)
سینه زنی یكی از روش‌های عزاداری می‌باشد كه در كنار سایر روش‌ها برای حفظ ارزش‌های دینی بسیار
خوب و مناسب است. و در تمام عرف‌ها و جوامع رواج داشته و دارد و اختصاص به عزاداری معصومان
ندارد، بلكه در میان هر قومی و در فقدان بزرگان احتمال دارد كه مردم با سینه زنی به عزاداری بپردازند.
اما در عزاداری معصومان به‌ویژه امام حسین علیه السلام بسیار برجسته و رایج می‌باشد كه در میان شیعه
رونق وسیعی دارد و در تمام كشورهای اسلامی و غیر اسلامی كه شیعیان حضور دارند در ماه محرم در
عزاداری امام حسین علیه السلام به سینه زنی و زنجیر زنی می‌پردازند و تصاویر و فیلم‌های ویدیوئی آن
در مراكز فرهنگی وجود دارد، بنابراین سینه زنی یكی از روش‌های رایج عزاداری عرفی می‌باشد و
در كنار آن مداحی نیز انجام می‌گیرد كه در صورت سالم بودن از افراط و تفریط، كاملاً مقبول است،
مداحان و شعرای اهل بیت در طول تاریخ به خاطر مرثیه خوانی و مداحی اهل بیت مورد تشویق قرار
گرفته‌اند. در سیرة امامان معصوم برگزاری مراسم روضه خوانی همراه با تبلیغ احكام اسلام(2) و امر
به معروف و نهی از منكر و تبیین سیره اهل بیت یكی از بهترین نوع عزاداریها می‌باشد كه با آرامش
و متانت و وقار برگزار می‌شود و احتمال دارد كه در هنگام برگزاری این مجلس سینه زنی هم وجود
داشته باشد كه مورد توجه فقهای عظام می‌باشد.
چنان كه احتمال دارد مراجع تقلید نیز در این مراسم شركت كنند و به سرور شهیدان اظهار عشق نمایند.
برای نمونه در بین علمای شیعه و بزرگان معروف است كه در شهر سامرا جناب آیت ا… العظمی شیخ
عبدالكریم حائری، مؤسس حوزه علمیه قم، دسته سینه زنی تشكیل می‌داد و خودش نوحه می‌گفت و طلبه‌ها
و مؤمنین سینه می‌زدند. این عمل آن بزرگوار به خاطر فقدان دسته جات عزاداری در این شهر بوده است.
چون اكثر ساكنان آن، اهل سنت بوده‌اند. لذا شیخ مرحوم برای تجلیل از مقام سرور شهیدان، خودش به این
سنت حسنه اقدام می‌نمود و شخصا دسته و هیأت سینه زنی تشكیل می‌داد(3) و در زمان‌های بعدی و در
حال حاضر ما خودمان شاهد حضور علما و بزرگان و مراجع در مراسم سینه زنی و دسته‌های عزاداری
هستیم كه جامة سیاه پوشیده و در این عزاداریها شركت می‌نمایند. مراجع بزرگواری چون آیت ا…
بروجردی، امام خمینی، آیت ا… اراكی، آیت ا… گلپایگانی و آیت ا… مرعشی نجفی، در دسته‌های
سینه زنی شركت می‌نمودند. آیت ا… بروجردی بر پیشانی خود گل می‌مالید و سینه می‌زد و شیخ
عبدالكریم از فیضیه دسته عزاداری حركت می‌داد.(4) در شهر زنجان، بزرگ‌ترین دسته‌های عزاداری
در ایام محرم تشكیل می‌شود. دسته‌های حسینیه و زینبیه و سایر دسته‌های عزاداری، اما باید توجه
داشته باشید كه افراط و تفریط به طور كلی در دین اسلام مردود است، چنان كه امیر المؤمنین
علیه السلام فرموده است: «جاهل را نمی‌بینی مگر در دو حال یا افراط یا تفریط»(5).
بنابراین افراط و تفریط در هر عملی مردود است. یكی از این موارد نیز سینه زنی و عزاداری است،
كه نباید آن را با خرافات در آمیخت و هر چیزی كه با خرافات عجین شود اصل و اساس آن مورد
تحریف قرار خواهد گرفت. پس برای حفظ اصل عزاداری و سینه زنی باید افراطهای به وجود آمده
را از آن زدود.
پی‌نوشت‌ها
1. ر. ك: ربانی خلخانی، عزاداری از دیدگاه مرجعیت.
2. شیخ مفید، الارشاد، قم، آل البیت، چ 2، 1416، ج 2، ص 263. تشویق دعبل خزاعی توسط امام رضا علیه السلام كه
حضرت به او جایزه‌ای داد، نمونه‌ای بارز و مستند است.
3. ربانی خلخالی، علی، عزاداری از دیدگاه مرجعیت، 1411، ص 122 170؛ و عباس زاده، سعید، نگهبان بیدار، تهران،
سازمان تبلیغات اسلامی، 1373، ص 102، به نقل از عنصر امر به معروف و نهی ازمنكر، شهید مطهری، ص 98.
4. ربانی خلخالی، علی، پیشین، ص 122 170؛ و عاملی، سید شرف‌الدین، فلسفه عزاداری و شهادت.
5. نهج البلاغه، كلمات قصار
موضوعات: محرم
فرم در حال بارگذاری ...
