مدرسه علمیه زینبیه کرج (سطح 2)

تحقیق پایانی سرکار خانم حمیدی با موضوع زمینه های آرامش روان در آیات وروایات توسط هیأت داوران

مورد ارزیابی قرار گرفته وبا کسب نمره 20 به عنوان تحقیق برتر انتخاب گردیده است

استاد راهنما:سرکار خانم حوری رضازاده

استاد داور:جناب آقای دکتر برهانی فر

چکیده

ارزشمند و با اهمیت است که هر انسانی در دنیا و آخرت به آن نیاز دارد زیرا تنها در سایه

آرامش است که انسان­ها می­توانند به رشد و کمال، اهداف عالی و سجایای اخلاقی برسند. از نظر

مردم و دولت­ها تأمین آرامش روان دارای اهمیت بسیار است، چرا که کارایی فردی واجتماعی

افراد ودر کنار آن پیشرفت در زمینه­های مختلف در گرو برخورداری از آرامش روان می­باشد.با

رجوع به قرآن و روایات می­توان کامل­ترین و مناسب­ترین دستورات پزشکی را برای کسب آرامش

روحی و روانی به دست آورد و برای رهایی از مشکلات راهکارهایی را ارائه داد. قرآن برای

تأمین آرامش افراد بشر نه تنها در ارتباط با خود و خدای خود دستوراتی را می­دهد بلکه برای

هر یک از اعضای خانواده و افراد جامعه در ارتباط با دیگران وظایف و حقوقی را تعیین کرده

است که رعایت آن­ها موجب دست­یابی به آرامش وآسایش خواهد شد. بنابراین دستورات فراوانی

که در قرآن و سخنان ائمه(علیهم السلام) از نظر فردی اعم از نظری و عملی و از نظر خانوادگی

و اجتماعی وجود دارد در ایجاد آرامش روان نقش به سزایی دارند.

در این تحقیق بیشتر از کتاب­های تفسیری و روایی و روان­شناسی دینی استفاده شده است.

کلیدواژه: روان، آرامش، بهداشت روان، آرامش روان.

وَاذكُر فِى الكِتب إسمعیل إنَّه كانَ صادقَ الوَعد وَ كانَ رَسُولا نَبیا سوره مریم(54)                                                       

و كان یأ مُرُاهله ُبِالصَلوة وَ الزَكوة و كانَ عندَ رَبِّه مَرضِیا (55)
ترجمه :
54 - در كـتـاب آسـمـانـى خـود از اسـمـاعـیـل یـاد كـن كـه او در وعـده هـایـش صـادق و رسول و پیامبر بزرگى بود.
55 - او هـمـواره خـانـواده خـود را بـه نـمـاز و زكـات دعـوت مـى كرد و همواره مورد رضایت پروردگارش بود.

اسماعیل پیامبر صادق الوعد
خداون متعال روى سـخـن خود را بـه پـیـامـبـر (صـلى اللّه عـلیـه و آله و سلّم ) كرده مى گوید: (در كتاب آسـمـانـیـت از اسـمـاعـیـل یـاد كـن ) (و اذكـر فـى الكـتـاب اسماعیل ).
(كه او در وعده هایش صادق بود) (انه كان صادق الوعد).
(و پیامبر عالى مقامى بود) (و كان رسولا نبیا).
(او هـمـواره خانواده خود را به نماز و زكات ، امر مى كرد) (و كان یامر اهله بالصلوة و الزكوة ).
(و همواره مورد رضایت پروردگارش بود) (و كان عند ربه مرضیا).
در ایـن دو آیـه بـه صادق الوعد بودن - پیامبر عالى مقام بودن - امر به نماز و پیوند و رابـطـه بـا خـالق داشـتن - امر به زكات و رابطه با خلق خدا برقرار نمودن و بالاخره كارهائى انجام دادن كه جلب خشنودى خدا را كند، از صفات این پیامبر بزرگ الهى شمرده شده است .
تـكـیـه روى وفـاى بـه عـهـد، و تـوجـه به تربیت خانواده ، به اهمیت فوق العاده این دو وظیفه الهى اشاره مى كند كه یكى قبل از مقام نبوت او ذكر شده و دیگرى بلافاصله بعد از مقام نبوت .
در حـقـیـقـت تـا انـسان (صادق ) نباشد، محال است به مقام والاى رسالت برسد چرا كه اولین شرط این مقام آنست كه وحى الهى را بى كم و كاست به بندگانش برساند، و لذا حـتـى افـراد معدودى كه مقام عصمت را در پاره اى از ابعادش در انبیاء انكار مى كنند مساله صـدق پـیـامـبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) را به عنوان یك شرط اساسى پذیرفته اند، صدق و راستى در خبرها، در وعده ها و در همه چیز.
در روایتى مى خوانیم : اینكه خداوند اسماعیل را، صادق الوعد شمرده به خاطر این است كه او بقدرى در وفاى به وعده اش ‍ اصرار داشت كه با كسى در محلى وعده اى گذارده بود، او نـیـامـد، اسـمـاعـیـل هـمـچـنان تا یكسال در انتظار او بود! هنگامى كه بعد از این مدت آمد، اسـمـاعـیـل گـفـت : مـن هـمـواره در انـتظار تو بودم ! بدیهى است هرگز منظور این نیست كه اسـمـاعیل كار و زندگیش را تعطیل كرد بلكه مفهومش این است كه در عین ادامه برنامه هایش مراقب آمدن شخص مزبور بود.
و از سوى دیگر نخستین مرحله براى تبلیغ رسالت ، شروع از خانواده خویشتن است ، كه از هـمـه بـه انـسـان نـزدیـكـتـر مـى بـاشـنـد، بـه هـمـیـن دلیل پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نیز نخست دعوت خود را از خدیجه همسر گـرامیش و على (علیه السلام ) پسر عمویش شروع كرد و سپس طبق فرمان و انذر عشیرتك الاقربین به بستگان نزدیكش پرداخت .
در آیـه 132 سـوره طـه نـیز مى خوانیم : و امر اهلك بالصلوة و اصطبر علیها: (خانواده خود را به نماز دعوت كن و بر انجام نماز شكیبا باش ).
نـكـتـه دیـگـر كـه در ایـنـجـا قـابـل ذكـر اسـت ایـنـكـه بـا تـوصـیـف اسـمـاعـیـل بـه مـرضـى بـودن ، در واقـع اشـاره بـه ایـن حـقـیـقـت شـده اسـت كـه او در كـل بـرنـامـه هـایـش رضـایت خدا را جلب كرده بود، اصولا نعمتى از این بالاتر نیست كه مـعـبـود و مـولا و خـالق انـسـان از او راضـى و خـشـنـود بـاشـد بـه هـمـیـن دلیـل در آیـه 119 سـوره مـائده بـعد از آنكه نعمت بهشت جاویدان را براى بندگان خاص خدا بیان مى كند در پایان مى گوید: رضى الله عنهم و رضوا عنه ذلك الفوز العظیم : (خـداونـد از آنـهـا خشنود و آنها نیز از او خشنود خواهند بود، و این فوز عظیم و رستگارى بزرگى است ).

حقیقت حب الهی شعله ایست در دل انسان که از مجذوب شدن بنده به سوی پروردگار هستی سرچشمه می گیرد. وآتش این عشق را ابتدا خداوند در وجود انسان شعله ور می گرداند وعلاقه ی عبد نیز بازتاب محبتی است که خداوند نسبت به او ابراز نموده است لذا خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید«یحِبُّهم وَ یُحِبُّونَه» خداوند آنان را دوست دارد وآنها نیز خداوند را دوست می دارند.در واقع تنها کسی که سزاوار محبت می باشد ذات اقدس الهی است این محبت اگر برای نفسی حاصل شود نهایت سعادتی است که برای انسان تحقق یافته است.

یکی از بهترین راه های جلب محبت الهی،انس با نماز است.نماز زیباترین نمونه ستایش حسن وجمال الهی است.پیامبراکرم(ص) فرموده اند:«إنّ أحبَّ اعمَالِ إلی اللهِ عزَّوَجَلّ الصلاة وَ البِرُّ وَ الجِهادُ» همانا محبوب ترین کارها نزد خدای چیره ی والا،نماز،نیکوکاری وجهاد برای اوست.نماز نوری از الطاف الهی است که خانه ی دل را روشن می گرداند واین روشنایی موجب جلب محبت الهی می گردد.محبتی که سرآغاز دوستی با خداوند است.«إنَّ الله یُحِبُ الشَبابُّ الذی یفنی شبابَهُ فی طاعة الله»؛خداوند جوانی را که عمر خود را در عبادت خدا سپری می کند دوست دارد.البته عبادت کردن مهم نیست ،عاشق عبادت بودن ،نماز وباطن آن را دوست داشتن مهم است.

امام صادق(ع) می فرماید:خداوند می گوید:هیچ بنده ای با هیچ چیز به من نزدیک نشده است که از فرائض نزد من محبوبتر باشد.همانا بنده به وسیله نافله ها ومستحبات که من فرض نکرده ام ولی او تنها به خاطر محبوبیت آنها نزد من آنها را انجام می دهد به من نزدیک می شود.تا محبوب من می گردد همین که محبوب من گشت من گوش او می شوم که با آن می شنود وچشم او می شوم که با آن می بیند وزبان او می شوم که با آن سخن می گوید ودست او می شوم که با آن حمله می کند واگر مرا بخواند اجابت می کنم واگر از من بخواهد می بخشم.

در حقیقت عبادت از روی معرفت و عشق وآکاهی موجب تقرب وتقرب سبب محبوبیت نزد خداوند متعال است.ویاد خداوند کلید رابطه ی عاشقانه و محبت امیز بین عبد ومعبود است.رسول اکرم (ص) می فرمایند:«من أکثَر ذِکرالله أحَبَّهُ الله»؛کسی که زیاد یاد خدا کند،خداوند او را دوست دارد.

در حقیقت ثمره ی این دوستی آن است که دل در جذبه ی جمال او قرار می گیرد،ومورد لطف ومحبت الهی واقع می شود وقلب مالامال از عشق الهی می گردد.به همین علت در دام دنیا اسیر نخواهد گشت.مصداق بارزآن در حادثه کربلا امام حسین(ع) ویاران واهل بیت وفادارش به خاطر عشق به خداوند خود را در معرض طوفان بلا قرار دادند وجان ومال خویش را در راه معشوق نثار نمودند اما در مقابل دشمنانشان به سبب حب دنیا دین خود رارها نموده وشقاوت ابدی را برای خود خریدند.

نماز جمعه یک عبادت بزرگ ودسته جمعی است واثر عمومی عبادات را که لطافت روح وجان وشستن دل از آلودگیهای گناهوزدون زنگار معصیت رااز قلب دارد.

نماز جمعه تنها نمازی است که در قرآن با عنوان ذکر از او یاد شده است.قرآن کریم می فرماید:«یا ایها الذین ءامَنوا إذانوُدی للصَلوة مِن یَوم الجمعه فَاسعوا الی ذِکر الله وذَروا البَیع ذالکُم خَیر لَکم اِن کُنتم تَعلمون[1]»ای اهل ایمان !هنگامی که نماز جمعه اعلام می شود،به سوی یاد خدا بشتابید وخرید وفروش را رها کنید که اگر بدانید این برای شما بهتراست.

در حقیقت اجتماع نماز جمعه ذکرالله وشرکت کنندگان در این مجموعه اعم از امام ومأموم ذاکرین وحمد وثنای الهی ،توصیه به تقوا،دعاهای امام وامت،طلب رحمت ومغفرت مذکورین هستند.امتی که ذاکر خدا وارزشهای خدایی باشند هرگز به یاس وشکست نمی رسد زیرا ذکرالله دارویی برای درمان تمامی دردها ومایه ی حیاط بخشی برای سعادت فرد وجامعه است.[2]

رهبر معظم انقلاب در این باره می فرمایند:نماز جمعه فقط به فکر کار ندارد ،به دل هم کار دارد،نماز جمعه حال است،ذکر است.«فاسعوا الی ذکرالله» نماز ذکر است،توجه به خداست در خلال یک هفته تلاش وکار برای مادیات وبرای زندگی ،یک روز در یک مجمع عظیمی،دل را به خدا دادن وخود را در معرض انوار معرفت والطاف الهی قرار دادن وشستشو وتطهیر کردن واستماع آیات قرآن از زبان امام جمعه وشنیدن کلمات الهی در خطبه برای هر مسلمان لذت بخش است. [3]

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ” UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

/w>

اعتقاد به ظهور منجی

خداوند حکیم است و نظامی که توسط قادری حکیم به وجود آمده، حتماً احسن است و نظام احسن، عالی­ترین جواب را به نیازهای انسان می­دهد. لازمه نظام احسن، بودنِ فرج برای نجات از هر ظلمی، چه از ظلم فردی و چه از ظلم عمیق آخرالزمان است.^[1]

یکی از سرچشمه ­های آرامش، انتظار موعود است. انتظار، یکی از بزرگترین پشتوانه­های روحی آدمی است که در کشاکش مشکلات زندگی، توان مقابله به آدمی می­بخشد که از حصول انواع افسردگی و اضطراب پیش­گیری می­کند و نمی­گذارد ما از پویایی بیفتیم و در نتیجه بپوسیم و تسلیم رنگ غیرفطری حکومت مداران ظالم گردیم. انتظار هم­طراز امید است که از کانون فطرت آدمی فوران می­کند، حتی مادیون نیز در انتظار تحقق جامعه بی­طبقه مورد انتظار خویشند.

مساله انتظار موعود، یک مساله الهی است و اختصاص به مذهب خاصی ندارد؛ توجه به مساله انتظار پشتوانه روحی نه تنها مسلمانان، بلکه همه امت­ها، انبیاء و اولیاء پیش از اسلام نیز بوده است. زیرا دین به ما می­گوید یک زندگی ماوراء این زندگی­ها در همین دنیا ممکن است و مناسب روح توست.^[2]

جامعه­ای که متوجه قطب برین انسانی شود، روزمرّگی­های اجتماعی اندیشه او را مشغول نمی­­کند و در حرکت به سوی حیاتی بلند از پای نمی­نشیند و ظلم طاغوت­ها را به عنوان یک واقعیت پایدار در حیات زمینی نمی­پذیرد و ستم ستمگران، شعله­های امیدش را خاموش نمی­کند؛ زیرا که پذیرفتن ستم در این دنیا با نظام الهی و سنت حق نمی­سازد.^[3]

مساله انتظار، در اسلام، دارای اهمیتی ویژه بوده و برترین عمل به شمار آمده است به طوری که حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمودند: اَفْضَلُ اَعْمَالِ اُمَّتی، اِنْتِظارُ الفَرَجْ.^[4]

مساله انتظار، اثرات تربیتی فردی و اجتماعی فراوانی در زندگی آدمی دارد از جمله :

1) بشر همواره در آرزوی روزی است که به دور از هر گونه گرفتاری­ها زندگی کند.

2) هر کس به این مساله می­اندیشد که سعادت آدمی، فقط در پرتو حاکمیت انسان کامل میسر است و انتظار ظهور چنین روزی، اثر مثبتی در روان آدمی دارد که نه تنها از یاس و ناامیدی انسان، در کشاکش زندگی می­کاهد بلکه محرّک قوی و پیش برنده­ای به سوی دست­یابی به آرزوهای سازنده است .

3) انتظار موجب روی آوردن آدمی به اخلاق نیک، اعتقاد صحیح و یکتاپرستی است، زیرا امام مورد انتظار او کسی است که با ظهور خود، این گونه مسائل و حقایق را بسط می­دهد.

4) اعتقاد به ظهور موعود اسلام، آدمی را وامی­دارد تا بر آنچه در دوران ظهور رخ می­دهد، بیندیشد. شخص منتظر همواره در حدّ توان خود، به بسط، تبلیغ و اجرای دستورات خدا، جهت آبادانی جهان و پیشرفت زندگی مردم همّت می­گمارد.^[5]

انسان منتظر دنبال این است تا میان روح خویش و امام، سنخیت و ارتباط معنوی ایجاد نماید. وی با امید به آینده­ای مطلوب، وجد و شادابی درونی دارد و احساس ناامیدی به خود راه نمی­دهد. و اینان هیچ­گاه بدون هدف نیستند و عمر را در رکود و بطالت سپری نمی­کنند و از آرامش درون، امید به زندگی و حیات بهتر برخوردار هستند.^[6]

شکایت ازنوجوانیم را به چه کسی عرضه کنم. چه کسی حاضر است این شکایت مرا بشنود،خدای مهربان در قرآن وپیشوایان دین

در کلمات نورانیشان همه آنچه را که زمینه پرواز انسان را فراهم می کند ،گفته اند.اما گاهی این گفته های نورانی ،به گوش من وشما

نمی رسد،مقصر کیست؟کاری نداریم .اما این را باید دانست که نوجوانی همان دورانی است که قلب ،تشنه نور است ودر تب وتاب آن

می وزد،اگر نور نیامد وانتظار نوجوان بی پاسخ ماند،ظلمت قدم زنان وارد می شود،چرا که

خانه قلب از میهمان خالی نیست.مهم این است که قلب،میزبان چه کسی خواهد شد؟قلبی که

می تواند میزبان نورانی ترین انسان وکامل ترین بنده خدا،یعنی امام زمان(ع) باشد چرا

میزبان شیطان ودوستانش باشد؟نوجوان در دورانی به سر می برد که عاشق کمال وشیفته

جمال است.اگر از کملات آن انسان وارسته وجمال وزیبایش برای انها گفته شود بدون هیچ

درنگی،در به او می دهند که دلدار فقط اوست . من از کسانی هستم که از نوجوانیشان شکایت دارند،چرا که به من نگفتند یا گفتند،ولی به

من نرسید وبا غفلت نخواستم توجه کنم که امام مهربانی ها نامش مهدی است.دوستدارانسان ها وشیفته جوانان است تا برای یاریش آستین

همت را بالا زنند وقدم در راه خدمت او به سرعت ومحکم بردارند وعمر خویش راصرف آن وجود عزیز که امام زمان همه ماست کنند.ا

گر از نوجوانی با انسان کامل والگوی شایسته ام آشنا می شدم،حالا حال وروز بهتری داشتم اما به من نرسید که می شود به او دل داد،با

او بود وبه یادش ایام را سپری کرد وشب وروز برایش دعا کرد.

نماز به عنوان پشتوانه ی محکم تربیتی تاثیر به سزایی در روابط زن وشوهر دارد.همسران

با ایمانیکه از نماز خود محافظت می نمایند.«وهم علی صلاتهم یحافظون[1]» در زندگی

زناشویی نیزاصول اخلاقی از قبیل عفاف،عفو،گذشت،ایثار،همدلی، همراهی و… را بیشتر

رعایت می نمایند.زن ومرد به تنهایی نمی توانند مظهر خدایی گردند بلکه در کنار یکدیگر

می توانند به کمال انسانی برسند وزندگی شان را رنگ خدایی بزنند.خداوند متعال می فرماید:

«صبغه الله ومن احسن من الله صبغه ونحن له عابدون[2]» بگویید ما رنگ خدایی بخود

می گیریم وچه رنگی بهتر از رنگ خداست وما تنها او را عبادت می کنیم.هر قدر ایمان همسران

بیشتر باشد انس والفت بیشتری میان آنها برقرارخواهد بود وزندگی که بر پایه ی مهر ومحبت

خدایی پایه ریزی شده باشد از آرامش روحی وروانی بیشتری بر خوردار خواهد بود. زندگی که

از یاد خدا سرشار باشد کانون دریافت فیوضات الهی می گردد.

پیامبر اکرم (ص) فرمود:«کلما ازداد العبد ایمانا ازداد حبا للنساء[3]»بنده هر چه ایمان خود را

افزایش دهد،محبت او بر بانوان افزون تر خواهد شد.در واقع زن ومردی که به نماز خود اهتمام و

توجه دارند ورعایت آداب وشرایط نماز را به جا می اورند.ویاد خدا در دل های آنها زنده است.

گذشت وایثاربیشتری نسبت به یکدیگردارند ودر سختی ها ومشکلات یکدیگر را یار یمی نمایند وبه

خاطر مسائل کم ارزش کانون گرم خانواده را بر هم نمی زنند وحرمت یکدیگر را رعایت می نمایند .

وبا توهین وحقیر در صدد خورد کردن غرور یکدیگر بر نمی آیند.چرا که نماز روح آنان را متواضع وخاشع نموده است.