مدرسه علمیه زینبیه کرج (سطح 2)

معاونت پژوهش مدرس و موسسه اموزش عالی حوزوی زینبیه از برگزاری نشست علمی با عنوان «مانع زدایی از نهضت تولید علم با محوریت راه کارهای بنیادی در نوآوری فعالیت های پژوهشی در حوزه خواهران» با حضور سرکار خانم ابوالقاسمی بصورت مجازی در اسکای روم خبر داد.
 
 

خانم ابوالقاسمی بحث خود را از اهمیت تحقیق و پژوهش شروع کردند و گفتند :  تحقیق در حوزه های علمیه نیاز است زیرا مقام معظم رهبری فرموده : ضامن تولید دو چیز است : 1مانع زدایی 2 پشتیبانی . برای شناخت موانع  گام اساسی، مانع زدایی است و چون انسان دارای حس کنجکاوی می باشد و حس کنجکاوی امری فطری است و همین حس باعث رشد و بالندگی می گردد زیرا حقایق پنهان در جهان هستی به واسطه همین حس آشکار می گردند و آن چه به عنوان پیشرفت در تمام زمینه ها ی علمی است همه به خاطر همین حس کنجکاوی می باشد و آن چیزی که حیات علم را تضمین می کند تحقیق و پژوهش است و در سایه تحقیق است که علوم مختلف رشد و توسعه پیدا می کنند به طوری که با  تحقیق زمینه رشد و توسعه پایدار هر جامعه فراهم می گردد.  وظیفه تحقیق در تمام دنیا به عهده مراکز علمی می باشد و در حال حاضر  در تمام نقاط دنیا با گسترش علم و تکنولوژوی روبرو هستیم و این پیشرفت تک بعدی نیست بلکه در تمام ابعاد فرهنگی ،د اقتصادی ، سیاسی … مطرح است از سوی دیگر در سند بیست ساله ایران مقام معظم رهبری وظایفی را  برای مراکز آموزش عالی اعم از حوزه و دانشگاه که مراکز توسعه علمی هستند برشمردند  از جمله : توسعه پایدار به عهده آن هاست ، توسعه همه جانبه در تمام ابعاد ساسی ، فرهنگی ، احتماعی .. ، و این مراکز باید پاسخ گو و کار آمد باشند تا نهضت تولید علم به صورت فعال باشد . همچنین رسالت و نقش آفرینی این مراکز در سه حیطه می باشد: 1 نیروی انسانی مورد نیاز را تربیت گنند 2 ارتقا و ترویح دانش به گونه ای که دانش را از سطح آموزش به پژوهش و تولید علم برسانند 3 گسترش پژوهش زیرا با پژوهش زمینه رشد و بالندگی کشور فراهم می گردد .

در ادامه ایشان اذعان کردند : نهضت تولید علم یک فرآیند خاصی است که نظام آموزش و پژوهشی را در مجامع علمی به گونه ای عالمانه تغییر می دهد و سیر مثبت و صعودی دارد و این سیر ما را از مصرف کنندگی به تولید علم می رساند . تولیدات علمی کشور ما  نسبت به کشورهای پیشرفته بسیار پایین است  اما در حال حاضر پیشرفت های قابل توجه ای صورت گرفته است . ما برای آسیب شناسی تولید علم در کشور خودمان حتما باید تفاوت ها و مشکلات را مطرح کنیم ، اهداف را مشخص کنیم و این شکاف هایی را موجود است بررسی کنیم تا راه کارها مشخص شوند . حوزه های علمیه بزرگترین مراکزی هستند که متولی آموزش علوم دینی هستند بلاخص تولید علوم دینی شیعی  و از طرف دیگر حوزه های علمیه با نهادهای سیاست ، فرهنگ ، اقتصاد در ارتباط است پس حوزه ها باید بررسی کنند چه عواملی باعث می گردد ما به رشد علمی برسیم و چه عواملی باعث مانع می شود . یعنی باید آسیب شناسی صورت پذیرد و راه کارها بیان شود زیرا تا زمانی آسیب شناساایی نشود عملا هیچ اقدامی صورت نمی گیرد و همچنین عدم توجه به آسیب باعث نهادینه شدن آن می گردد که بزرگترین مانع رشد و بالندگی است . با توجه به اینکه در کشور ایران حوزه های علمیه  باید پاسخ گوی نیازها باشند اما این مراکز بدین گونه عمل نمی کنند دلسوزان آگاه دغدغه مند هستند اما هیچ کار همه جانبه ای انجام نشده است و تمامی کارهای صورت گرفته در  حد نظریه پردازی باقی مانده است و چون به صورت بنیادی کار نشده است هیچ نتیحه عملی هم دیده نمی شود.

خانم ابوالقاسمی تاکید کردند : موانعی که در نهضت تولید هست به هفت دسته تقسیم می شود : 1 مانع فرهنگی  : ما در کشور ایران با فقدان فرهنگ پژوهش روبرو هستیم زیرا ما را دچار سختی می کند در حالی که با توجه به گسترش علم کار بسیار سهل گردیده است . در حوزه های علمیه مانع فرهنگی سلطه سنت گذشتگان هست که چهار چوبی که متکلمان بزرگ ما را محکوم می کنند که در این سلطه حرکت کنیم ، و در مانع فرهنگی درگیر کارهای بیهوده شدن و عدم مدیریت زمان است و چون فرهنگ تقلید بر ما حاکم است هیچ پیشرفتی نخواهیم نداشت .2 موانع سازمانی : به شدت در سازمان ها در مورد تحقیقات تمرکز گرایی هست ، موانع اداری و مالی ، همچنین تحقیقاتی که انجام شده عملا کارایی ندارد و چون کاربست صحیح تحقیقاتی اتفاق نیفتاده  ، تصمیم سازان شجاعت تغییر را ندارند و هیچ سیاست گذاری صحیحی برای اینکه از کار تکراری حلوگیری شود وجود ندارد 3 موانع علمی : میزان آشنایی طلاب با متدهای تحقیق بسیار کم است و اصلا روش شناسی تحقیق را بلد نیستند و در حوزه ها به علوم دیگر اهمیت داده نمی شود و چون در حوزه ها فقه محوری است تمام ابعاد دیگر را تحت پوشش خود قرار داده است در حالی که باید متناسب سازی صورت بگیرد .4 موانع فردی : گاها طلاب خواهرفرصت کافی برای پژوهش ندارند به خاطر جایگاه مادری ، همسری .. و چون آشنایی کمی با تحقیق و پژوهش دارند و فقدان انگیزه مادی و معنوی باعث می گردد فرد گرایی حاکم شود و چون از تخصص دیگران اطلاعی نداریم باعث می گردد فضای نا امنی و عئم اعتماد ایجاد گردد 5 موانع ساختار تحقیقاتی: چون در حوزه های علمیه به تحقیقات بنیادی توجه نمی شود موازی کاری بسیار دیده می شود در حالی که دانستن و پژوهش کردن حق انسان است . 6موانع اقتصادی تامین هزینه دشوار است .منابع مالی ، مادی ، علمی ، منابع انسانی دسترسی نداریم وضغیت نابسمانی در بین بخش های مختلف کشور وجود دارد زیرا در کشور های پیشرفته مبالغ بسیاری را هزینه پزوهش می کنند در حالی که در ایران چهل و پنج صدم درصد تولید ناخالص ملی فقط به پژوهش و تحقیق صورت می پذیرد که عملا باعث دلسردی می گردد . 7موانع اجتماعی:پژوهشگر حایگاه خاصی ندارد و در حال حاضر به پژوهشگران معاصر توجه خاصی نمی شود و از انان تقدیر به عمل نمی آید که همین باعث بی انگیزگی می گردد.

و در خاتمه ایشان به بیان راهکارها پرداختند و گفتند : اولین راهکار این است که آموزش پژوهشگر داشته باشیم به گونه ای که بتواند پژوهش را آموزش دهد . راهکار بعدی حمایت از حلقه های تحقیاتی و حلقه های تشکلاتی که امکان چاپ آثر آنان فراهم شود .خلاقیت و کار آفرینی و نو آوری علمی در حوزه و دانشگاه انجام شود که باعث  تقویت روحیه اخلاق حستحو گری شود . راه کار بعدی اصلاح سیاست های آموزشی و پژوهشی است . متولیان آگاه و مستقل روی کار بیایند که توجه بهجایگاه علم و دانش داشته باشند که تداراکاتی بیندیشند که تحقیقات را هدفمند کنند و چالش های پیش رو را کم کنند تا پژوهشگرانی که صلاحیت کافی دارند زمینه رشد و بالندگی کشور را فراهم کنند . 

مراسم در روز یکشنبه 12 مهر ماه مصادف با شب بیست و هشتم با سخنرانی سرکارخانم فرهادکیایی مدرس حوزه و دانشگاه با ارائه مبحث در خصوص سیره عملی پیامبر اکرم(ص) در تعلیم و تربیت و با حضور مدیر محترم، کادر و طلاب مدرسه و موسسه آموزش عالی حوزوی زینبیه برگزار گردید.

فرهادکیایی ضمن تسلیت به مناسبت رحلت جانگداز رسول اکرم (ص) و امام حسن مجتبی و امام رضا علیهما السلام گفت: مبحث نشست  در خصوص سیره عملی پیامبر اکرم (ص) در تعلیم و تربیت است، سیره در کل به معنای روش و رفتار ویژه ای است که در اجتماع فرد را به این ویژگی  می شناسند. هدف از  مبعوث شدن پیامبر انسان سازی می باشد. در حدیثی آمده است مردم مثل معادن هستند زمانی که این معادن ارزش پیدا می کند که  استخراج شود.

مدرس حوزه و دانشگاه اذعان کرد:  خداوند متعال در قرآن کریم، سوره احزاب آیه  21  پیغمبر اکرم (ص) را اسوه حسنه معرفی می نماید که به عنوان الگوی خوب و مناسب برای مسلمانان محسوب می شود.

وی افزود:  سیره پیامبر(ص)  در دو محور قابل بررسی است،  محور نظری و  محور عملی. محور نظری به وفور بررسی شده، آنچه مهم و کاربردی است محور عملی می باشد که در این نشست اشاره خواهیم کرد.

فرهادکیایی تاکید کرد: اولین نکته مهم و اساسی در  تعلیم و تربیت داشتن فضای مناسب است که خانواده ها باید به این امر مهم توجه ویژه داشته باشند که فرزند را به سمت و سوی تربیت دینی سوق دهند.

مبلغ امور دینی خاطر نشان کرد: نکته دیگر تربیت حضوری و چهره به چهره است که می بایست این نکته مهم  مد نظر قرار گیرد و مسئله اساسی و اصلی تربیت این است که خود والدین، مربی و استاد در وهله اول اهل عمل باشد و خود را مورد تعلیم قرار دهد بعد به فکر تعلیم دیگران باشد، آنچه پیغمبر ص در زندگی و سیره شان به چشم می خورد  همین عامل بودنشان می باشد که نکته با ارزش و با اهمیت به حساب می آید.

مراسم در روز یکشنبه 12 مهر ماه مصادف با شب بیست و هشتم با سخنرانی سرکارخانم فرهادکیایی مدرس حوزه و دانشگاه با ارائه مبحث در خصوص سیره عملی پیامبر اکرم(ص) در تعلیم و تربیت و با حضور مدیر محترم، کادر و طلاب مدرسه و موسسه آموزش عالی حوزوی زینبیه برگزار گردید.

فرهادکیایی در ادامه گفت: دستگیری از فقرا و نیازمندان، عدم افراط و تفریط، عدالت محوری، امانت داری، رفق و مدارا می توان از جمله سیره عملی تعلیم و تربیت پیغمبر اکرم(ص) برشمرد.

استاد حوزه تاکید کرد: از دیگر مباحثی  که می توان در خصوص سیره عملی رسول اکرم ص بیان کرد صفت تغافل و چشم پوشی از عیوب افراد جامعه ست چرا که دین اسلام دین دستگیری است نه مچ گیری.

مبلغ امور مذهبی گفت: آخرین مسئله در خصوص این موضوع اشاره نمود  مسئله محبت و مهرورزی  است که از جمله شیوه های مثمر ثمر در مبحث تعلیم و تربیت محسوب می شود. در احادیث آمده است که بچه ها را دوست داشته باشید و به آنها محبت کنید چرا که اگر والدین به این امر توجه ویژه داشته باشند فرزند محبت را در فرد دیگری جستجو  نمی کند.

لازم به ذکر است  کلیپ مداحی از طریق سامانه سیما به سمع و نظر حضار در نشست رسید.

همایش روز یکشنبه مورخ چهارم مهرماه با دعوت از حجه الاسلام جناب آقای ناصر مظلوم و با حضور مدیر محترم و معاونین مدرسه علمیه زینبیه و طلاب جدید الورود برگزار گردید.
 
برگزاری همایش نو ورودی های طلاب مدرسه علمیه زینبیه

این مراسم با  قرائت قرآن کریم  توسط قاری محترم آغاز و با سخنرانی مدیریت محترم ادامه یافت.

سرکارخانم دکتر عبدلی مدیر محترم مدرسه علمیه زینبیه ضمن تبریک  و خوش آمدگویی به طلاب گفت: خداوند متعال  در سوره آل عمران، آیه 18 می فرمایند سه گروه هستند که شاهد بر توحید هستند،  خود خدا، ملائکه و صاحبان علم. بنابراین کسی که صاحب علم می شود و در ردیف ملائکه و خود خداوند قرار می گیرند.  این یعنی ارزش والای علم آموزی و تحصیل علم.

مدیر مدرسه علمیه اذعان کرد: کسی که امروز ورود یه مکتب طلبگی پیدا کرد  این افتخار سربازی مکتب  امام زمان عج را پیدا کرده و توانسته به این سعادت و کسب این فیض برسد.

وی افزود: یقین بدانید با اراده خود اینجا نیامده اید،  این را یقین بدانید  میزبان کس دیگری است و صاحب اصلی وجود مقدس اهل بیت علیهم السلام هستند. مکتب طلبگی یک مکتب رسالت الهی است شما در واقع وارد یک نعمت و خیر کثیر شده اید.

استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد:  تنها نهادی که خداوند برای تکمیل دینش فرمان داده است همین نهاد طلبگی است. وقتی طلبه شدید خداوند و ائمه علیهم السلام به شما نگاه ویژه ای دارند. علم الهیات علم خاصی است که نصیب هر کس نمی شود.

خانم دکتر عبدلی با بیان حدیثی از امام صادق ادامه داد:  امام صادق علیه السلام می فرمایند: لَو عَلِمَ النّاسُ ما في طَلَبِ العِلمِ لَطَلَبوهُ ولَو بِسَفكِ المُهَجِ وخَوضِ اللُّجَجِ؛ اگر مردم مى دانستند كه علم چه فوايدى دارد، هر آينه در جستجوى آن بر مى آمدند گرچه در راه آن خون بريزند و در ژرفاى درياها فرو روند.  علمی علم واقعی است که توام با عمل باشد و اگر غیر این باشد باعث سعه وجودی انسان نمی شود  و باعث عروج وی به مراتب بالاتر نمی شود.

وی در خاتمه سخنان خود گفت: طلبه باید کارآمد، عالمه، مهذبه باشد . هر چه یادگرفت باید کنشگری داشته باشد و بین خانواده و جامعه  آن مطالب و مباحث را ارائه نماید. با  نماز شب و تلاوت قرآنانس پیدا کند چرا که این ابزاری است که سختیهای پیش رو را برای شما طلاب عزیز سهل تر می کند. به عنوان طلبه موفق باید رفتار و منش خود را با رعایت شئون طلبگی مزین کنید. مکتب طلبگی مکتبی است که پایانی و  فارغ التحصیلی ندارد.

در ادامه همایش حجه الاسلام  جناب آقای ناصر مظلوم واعظ محترم استان البرز سخنانی ایراد نمودند.

حجه الاسلام مظلوم در آغاز سخنان خود گفت: شروع کار  و آغاز طلبگی مرحله بسیار مهمی است. اگر پایه و اساس محکم و استوار باشد تا سال های متمادی اثر خود را خواهد گذاشت.

وی افزود: اولین توصیه به شما طلاب بزرگوار این است که همیشه قلم و کاغذ همراه خود داشته باشید و  در مواقع مختلف برای شما مفید خواهد بود. به طور مثال در مکانی یا موقعیتی هستید سریع نکات مهم را یادداشت برداری کنید. بنابر روایات ائمه معصومین علیهم السلام که  فرمودند بنویسید، تا ننویسید چیزی حفظ نمی شوید.

حجه الاسلام مظلوم اذعان کرد: از همین اوایل طلبگی حتما سخنرانی کردن را آغاز نمایید. حتی برای خانواده، دوستان و آشنایان سخنرانی هر چند کوتاه انجام دهید.

واعظ محترم استان البرز تاکید کرد: قبل از سخنرانی می بایست  فیش برداری و سخنرانی خود را با این روش مجهز نمایید. وظیفه اصلی طلبه تبلیغ است. باید هر چه آموخت به دیگر افراد جامعه انتقال دهد.

در خاتمه گفت: طلبه باید تسلط به آیات و تدبر در قرآن داشته باشد. روایات و احادیث را بداند و در جای مناسب از ان استفاده کند. 

لازم به ذکر است حجه الاسلام و المسلمین جناب آقای الهی، موسس و عضو هیئت امنا نکات تفسیری از سوره فجر ارائه نمودند.

گفتنی ست مشاور محترم و  هر کدام از معاونین  ، مباحثی پیرامون واحد مربوطه به سمع و نظر طلاب جدید الورود رساندند.

در خاتمه مراسم نماز جماعت به امام جماعت حجه الاسلام و المسلمین آقای الهی و با حضور کادر و طلاب  اقامه گردید.

معاونت پژوهش مدرسه و موسسه آموزش عالی حوزوی زینبیه از برگزاری سومین روز کارگاه «مدرسه تابستانی شبهه پژوهی» با عنوان « رویا انگاری وحی ، قرآن و فرهنگ زمانه و سکولاریسم و …» مورخ 14/05/1400 خبر داد.
 
 

ایشان بیان کرد: این کارگاه با حضور حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر خسرو پناه (استاد تمام پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه) به صورت مجازی در فضای اسکای روم برگزار شد.

دکتر خسرو پناه در ابتدای نشست گفتند : بحث این جلسه در مورد کلام جدید می باشد و مقصود از آن، الهیات مدرن در مقابل سنت و در اصطلاح معرفتی است. همان گونه که در دنیا سنت برقرار است مدرن نیز بعد از گذشت 500 سال کهنه نشده است. سوالی که مطرح می شود این است که ماهیت مدرن چیست؟ فلسفه مدرن کدام است؟ ایدئولوژی مدرن، سبک زندگی مدرن، چیست؟

یک تعریفی وجود دارد که دارای سه اصطلاح می باشد: 1. اومانیسیم ( انسان محوری ) 2. سابژکتیویست (عقلانیت خود بنیان) و 3. سکولاریسم ( جدایی دین از دنیا و جدایی دنیا از آخرت) . این سه اصطلاح در مقابل چه نظراتی در مسیحیت به وجود آمد؟ آقایان کانت و هگل، گوهر مدرن را سابژکتویسیم می دانند. در غرب عقلانیت یک اصطلاح رایج است و نظریات مختلفی در مورد آن وجود دارد. اما بنده اعتقاد دارم گوهر مدرن، اومانیسیم می‌باشد. به دلیل این که یک انشعاب معرفتی از آن پدید آمده است و باعث جدایی دین از سیاست شد و دیگری انشعاب بسندگی ادراک بشری است. در قرن 16 گوهر مدرن، اومانیسیم بود. از قرن 17 به بعد عقلانیت خود باوری، مطرح شد. حدود 150 سال پیش وقتی برای بار اول دانشجویان ایرانی به فرانسه رفتند مدرنتیته را برای ایران به ارمغان آوردند.

خسروپناه در ادامه گفت: اولین شخصیت هایی که از گوهر مدرن در ایران سخن گفتند میرزا ملکم خان … تا سروش همه از مدرنیته فقط سکولار را فهمیده اند، غافل از اینکه عقبه آن اومانیسیم می باشد. روشنفکران ایرانی همگی غرب زده بودند چرا که خودشان صاحب نظریه نیستند.

استاد اشاره داشتند اومانیسیم یعنی انسان محوری و انسان در بینش، کنش و منش دارای استقلال باشد. بینش در مقابل وحی و منابع معرفتی؛ منش در برابر خواسته های درونی استقلال دارد و درکنش چیزی به عنوان ادراک بشری وجود ندارد. مسیحیت در قرن چهارم در روم شکل گرفت و تا قبل از آن مسیحیت جرم بود. کلیسای مسیحیان در آن زمان در زیرزمین ها بصورت مخفی بود. از قرن پنجم به بعد؛ ظهور در معماری و هنر داشتند و در آغاز قرن نهم مسیحیت وارد سیاست شد.

آقای دکتر خسرو پناه به نقاشی میکلانژ اشاره داشتند و گفتند این فرد در سقف کلیسا واتیکان نقاشی حضرت آمدم با خدا را کشید و چهره حضرت آدم را بر اساس چهره هایی که در دوره سکولار در روم بوده است پیکر تراشی کرده است. در این نقاشی نمی خواهند نشان داده شود که انسان برهنه است، در واقع گفته می شود انسان این مدل از سبک زندگی را پذیرفته و می خواهد مستقل باشد و دست خود را به خدا نمی دهد و این همان انسان محوری است.

در عصر رنسانس ایمان به خدا و حضرت مسیح  مطرح بوده است اما بر مدار انسان محوری. در قرن هجدهم فرباخ می‌گوید: «من عقلانیتی را می پذیرم که منتهی به ایمان نشود». راسل و … ایمانشان اومانیستی بود یعنی ایمان آن ها به خدا، در توحید، در خالقیت یا توحیدی که در ذات قبول داشتند، ولی توحید ربوبی را خیر. کانت هم در قرن نوزدهم علوم انسانی را مطرح نمود که ربوبیت تکوینی را نفی می کرد. در قرن نوزدهم علوم انسانی مدرن شکل گرفت، کشف انسان و تصرف انسان. علوم انسانی امروزه از علوم طبیعی تجاوز بر انسان می کند مانند سینما، فیلم و … . همه ی این موارد در تغییر انسان نقش بسزایی دارند. انسان توانست شناخت روابط انسان ها را کشف کند و این یک امتیاز است اما چون اعتقاد داشت انسان می اندیشد دیگر به خداوند نیاز ندارد اگر خدایی هم باشد فقط خالق است.

ایشان تاکید کردند: آیا عقل نظری بر عقل عملی ارجحیت دارد؟ آنچه خداوند انجام می دهد حسن است. اگر بخواهد می تواند همه شیعیان را به جهنم بیندارد؟ می گوییم آنچه احسن است خداوند انجام می دهد و ادامه داد ما دو حجت داریم یکی عقل و دیگری پیامبر . ما قائل به اومانیسیم و عقل گرایی نیستیم، بلکه قائل بر خدا محوری هستیم و اعتقاد داریم عقل با ایمان بالنده می شود. چنین انسانی خدایی را توحید در ذات و خالقیت و ربوبیت قبول می کند . شخصیتی مثل باسکار اعقتاد دارد غیر از چیزهایی که می بینید، چیزهای دیگری هم هست که امکان دیدن آن وجود ندارد. عقلِ خودبنیاد، عقل و وحی را با هم قبول دارد اما علاوه بر آن ها حس و تجربه را نیز پذیرفته است. از پرتو وحی چهار بحث مطرح می شود: 1. اثبات پذیری وحی، 2. چیستی پذیری وحی ، 3.فهم پذیری وحی و 4. کاربرد پذیری وحی .

تجربه دینی اولین بار توسط ویلیام جیمز مطرح شد. آنچه در بین روشنفکران داخلی از تجربه دینی مطرح می شود حالت معنوی است . حالات روانی که بر نورانیت اثری می گذارد. این امر متاثر از سه امر است: 1. نور الهی؛ 2. حالات روانی و 3. عوامل اجتماعی . یعنی وحی در کنار عقل که تجربه دینی است. نظر دیگری نیز وجود دارد که  قرآن متاثیر از فرهنگ جامعه است  و نظر سوم را سروش مطرح کرده است که وحی رویای پیغمبر است. پیامبر خوابی دیده در عالم خیال و ممکن است این حقایقی که می گوید درست نباشند.

در ادامه گفتند: تجربه دینی غیر از وحی است و محال است این دو یکی باشند چون منافات با حکمت خدای متعال دارد.

در اثبات وحی با برهان عقلی باید گفت اگر خداوند توحید در خالقیت دارد باید وحی را بفرستد تا وحی الهی باشد. استاد سوالی پرسیدند که از کجا تشخیص دهیم وحی است یا خیر  در فهم پذیری وحی باید بگویم هر فهمی هرمنوتیک می خواهد یعنی قواعدی را باید استفاده کنیم مثل صرف، نحو و … دوباره سوال مطرح می شود که آیا در دوران مدرن، وحی می تواند پاسخ گوی انسان باشد؟ نیاز انسان هم ثابت است و هم متغییر؛ از طرفی آموزه های قرآن هم ثابت نیستند.

دکتر خسروپناه در خاتمه گفتند: در تولید علوم انسانی اسلامی با استفاده از مبنای هستی شناسی، به اسلام شناسی اسلامی دست می یابیم که از آن به استراتژیک تعبیر نمودند، و افزودند به  این معنا نیست که از آیات استفاده کنیم و عقل را کنار بگذاریم. در اسلام چند نوع رابطه داریم رابطه انسان با خدا، رابطه انسان با خود ، انسان با طبیعت و انسان با دیگران. و در آخر هم یک نقد به آقای سروش واردنمودند که چگونه آموزه های دینی را عرفی می پندارند؟ اسلام دین جامعی است و جامعیت اسلام مانع نمی شود تا به ایدئولوزی اسلامی تبدیل کنیم. سکولار یک باور است که می گوید دین از دنیا جداست.

در پایان جلسه نیز به سوالات اساتید و طلاب پاسخ داده شد.

معاونت پژوهش مدرسه و موسسه آموزش عالی حوزوی زینبیه از برگزاری چهارمین کارگاه «مدرسه تابستانی شبهه پژوهی» با عنوان« چالش ها در اصالت و مولفه های تشیع » مورخ 14/05/1400 خبر داد.
 
 

ایشان بیان کرد: این کارگاه با حضور حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر جبرئیلی (مدیر مرکز شیعه‌شناسی استان البرز) به صورت مجازی در فضای اسکای روم  برگزار شد.

دکتر جبرئیلی در مقدمه سخنان خود به معرفی چندین کتاب در باب اصالت تشیع پرداختند: از جمله کتاب «نشأة التشیع و الشیعه» تالیف شهید محمد باقر صدر و کتاب «تاریخ تشیع در ایران» تألیف رسول جعفریان که از پیدایش تشیع تا زمان دولت صفوی و همچنین مستنداتی در باب خاستگاه تشیع و انواع شیعه در این کتاب بیان شده است و کتاب دیگر «دانشنامه جهان اسلام» که حدود 300 صفحه از این دانشنامه اطلاعات مورد نیاز لازم یک شیعه‌پژوه را بیان کرده است. استاد در ادامه کتاب مقام معظم رهبری (زیده عزه) که قبل از انقلاب در سال 52 بر اساس دغدغه مندی خود مطالعه و تحقیقاتی در عصر حضور و حیات ائمه علیهم السلام انجام داده است را بیان کردند، از حمله کتاب: انسان 250 ساله، همرزمان حسین علیه السلام، دو امام مجاهد، که این کتاب ها، با زندگانی ائمه  علیهم السلام آشنا می کند و تحلیل های بسیار جامعی که ترکیبی از تاریخ و روایت هست را بیان نموده اند.

ایشان اذعان کردند: بحث اصالت، پیدایش و خاستگاه تشیع به این معنا است که شیعه از چه زمانی بوجود آمد؟ مولود کجاست؟ ظهور و بروزش از کجاست؟

استاد جبرئیلی گفتند: در باب اینکه خاستگاه تشیع از کجاست سه دیدگاه عمده جود دارد: نظر اول: تشیع برخاسته از فرهنگ و مولود طبیعی اسلام است و محل اصلی آن مدینه است و نظریه صحیح نیز همین می باشد. نظر دوم: تشیع زایده تحولات و حوادث فکری و سیاسی مسلمانان است و نظر سوم: تشیع نه مولود طبیعی اسلام است و نه زایده حوادث، بلکه محصول کار فرهنگی است، که این نظریه خود به سه قسم قابل تبدیل است: 1-روابط اجتماعی و تعامل سیاسی با ایرانیان؛ 2. یهودیان و 3. مسیحیان. نظریه سوم  یک نظر انحرافی است که در بین مخالفان امروزه مطرح می‌شود.

آقای جبرئیلی در ادامه بیان نمودند: ظهور و بروز تشیع از جریان سقیفه می باشد و اصالت تشیع از زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می باشد و تشیع در واقع ادامه اسلام است. در زمان امام علی علیه السلام تشیّع هیچ گونه تشکلی نداشت و اولین تشکل بعد از صلح امام حسن مجتبی علیه السلام شکل گرفت و در زمان امام صادق علیه السلام به طور رسمی شکل جامعی به خود گرفت.

در ادامه مولفه های تشیع را بیان کردند و گفتند: ارکان اصلی تشیع عبارتند از نصب ، عصمت و علم ویژه  و از آموزه های شیعه: تشیع به عنوان یک مذهب می باشد و در حال حاضر در جهان اسلام سه مکتب وجود دارد  1. مکتب خلفا ؛ 2. مکتب اهل بیت و 3. اباضیه که در عمان زندگی می کنند  که عقاید خاص خود را دارند. ما پیروان مکتب اهل بیت علیهم السلام هستیم و از آموزه های تشیع که می توان نام ببریم از جمله در حوزه کلام، بحث رجعت، بداء و تقیّه می باشد. در حوزه اصول فقه برخی از آموزه ها سلبی  است بدین معنا که بعضی از آموزه‌های اهل سنت را سلب می کنیم.

دکتر جبرئیلی بیان کردند: برخی از مخالفان تشیع می گویند شیعیان در مذهب خود صب دارند در حالی که این طور نیست، بین لعن و صب تفاوت وجود دارد: صب جایز نیست اما لعن جایز است و در روایات و ادعیه به آن اشاره شده است  از جمله تفات آن این است که: لعن یعنی شخص از رحمت الهی به دور شود و صب به معنای ناسزا گفتن است که در روایات اهل بیت علیهم السلام به ما اجازه صب داده نشده است. یکی دیگر از آموزه های مهم تشیع تقیّه می باشد و مقام معظم رهبری در کتاب های خود به این مسئله به خوبی پرداخته است.  استاد اشاره داشتند که تقیه یک عمل فردی نیست بلکه یک عمل اعتقادی و سیاسی است که به معنای سپر می باشد یعنی کاری را انجام دهد و ترک نکند. نگاه به تقیه باید یک نگاه درست باشد. ائمه علیهم السلام برای تحقق تقیه چندین کار انجام می دادند از جمله: 1. از افراد جاسوس بهره  می بردند؛  2. یار مخفی داشتند؛ 3. پاسخ های متفاوت و  4. نامه نگاری می کردند.

استاد در خاتمه بیان کردند: ما دو منبع داریم یکی قرآن و دیگری هم سنت پیامبر (ص) و آموزه های تخصصی شیعه ریشه در قرآن دارد زیرا ائمه در بحث رجعت، بداء و تقیه به قرآن رجوع می کردند. در پایان جلسه به سوالات اساتید و طلاب پاسخ داده شد.

به گزارش معاون پژوهش مدرسه و موسسه آموزش عالی حوزوی زینبیه سومین نشست «مدرسه تابستانی شبهه پژوهی» تحت عنوان «شبهه پژوهی و تولید علوم انسانی اسلامی» مورخ 13 مرداد ماه 1400 با سخنرانی سرکار خانم دکتر مرضیه عبدلی و با حضور اساتید، کادر و طلاب در بستر فضای اسکای روم برگزار گردید.
 

سرکار خانم دکتر عبدلی ضمن خوش آمدگویی به اساتید و طلاب در ابتدای نشست گفت: علت پرداختن به این موضوع این است که علوم انسانی یکی از مهمترین مولفه های نرم افزاری فرهنگ و تمدن اسلامی محسوب می شود، از منویات مقام معظم رهبری است  که مکررا تاکید دارند که  علوم انسانی  ما اسلامی نیست.

ایشان تاکید کردند: امروزه جامعه در شرایطی قرار دارد که باعلوم اسلامی سکولار که عمدتاً در یک فضای فکری ضد دینی غرب شکل گرفته است مواجه است که به دنبال آن شاهد آسیب های اجتماعی و فرهنگی  و اقتصادی آن هستیم.

سرکار خانم دکتر عبدلی در خصوص چیستی دین ، تعریف لغوی و اصطلاحی دین، همچنین چیستی، تعریف لغوی و اصطلاحی علم مباحثی را ارائه نمودند. سپس در ادامه پیرامون هویت دین به تبیین نظریه گزیده گویی، نظریه دایره المعارفی دین(دین حداکثری)، نظریه دین حداقلی (معرفت دینی تابعی) پرداختند. نظریه دایره المعارفی دین معتقد است دین متشکل از اصول و کلیات علوم، نظریه دین حداقلی شامل نظریه هرمنوتیکی و نظریه قبض و بسط می باشد،  نظریه  هرمنوتیکی عبارتند از فهم هرمنوتیکی از متون دینی .

در ادامه  به سه مرحله از هویت علم در دوران مدرن ، عصر انقلاب علمی، علم مدرن در عصر پوزیتیویسم، علم مدرن در عصر پسا پوزیتویسم اشاره نمودند.

ایشان در مورد جایگاه بحث علم ودین مسئله ای را بیان کردند که  امروزه مطالعه دین با عنوان عام به نام «دین پژوهی» مطرح می شود، عنوان «دین پژوهی» به دانش هایی اطلاق می شود که با رویکردی رئالیستی و پراگماتیستی به مطالعه دین می پردازد. رویکرد رئالیستی به اثبات واقع نمایی یا عدم واقع نمایی مدعیات دینی می انجامد .در این رویکرد از صدق و کذب دعاوی دین و حقانیت نظری گزاره های دین سخن به میان می آید؛ برای مثال بحث ازصدق یا کذب زندگی جاودانه انسان ما را در رویکرد رئالیستی قرار می دهد دانش هایی که با این رویکرد به مطالعه دین می پردازند، فلسفه دین و الهیات (کلام) می باشد.
استاد حوزه تاکید کرد: نوع دوم پژوهش هایی که بدون دغدغه در باب حقانیت دین و صرف نظر از صدق و کذب گزاره های دینی آثار و لوازم آن را در مقام تحقق و خارج بررسی می کند «روان شناسی» و«جامعه شناسی» است. مسئله تعارص علم ودین از مسائل مشترک «فلسفه دین» و «کلام» است که رابطه علم و دین عبارتند از رویکرد تمایز انگارانه، رویکرد وحدت انگارانه، رویکرد تعامل انگارانه، رویکرد تمایز انگارانه. که در خصوص هر کدام از این مباحث مطرح شده  به صورت مفصل مطالبی را به سمع و نظر مخاطبان رساندند.

در ادامه نشست افزودند  در باب   مواجهه با علوم انسانی غربی( اهمیت و آسیب های کنونی ( اشاره کردند؛ نقش بنیادین علوم انسانی در تحقق یک نظام فکری منسجم و تمدن ساز ، تعارض های بنیادی علوم انسانی سکولار با مبانی و بنیادهای اسلام، ناکارآمدی علوم انسانی غربی در تحلیل حیات انسان مسلمان و حل مشکلات و چالش های آن، آسیب های معرفتی اعتقادی فرهنگی و اخلاقی علوم انسانی غربی از مهمترین آسیب های این علوم است . و از سوی دیگر  آسیب تحقیقات در این حوزه شامل عدم خروج از مباحث انتزاعی و فلسفی،  ابهام روش شناختی، عدم اجماع اندیشمندان داخلی بر یک چارچوب فکری و نظری تولید علم می باشد.

استاد دانشگاه خاطر نشان کردند: تعاریف مربوط به علوم انسانی از جهات مختلفی قابل تقسیم و دسته بندی می‌باشد؛ تعاریف ناظر به موضوع، غایت، روش؛ تعاریف حقیقی و یا تعاریف لفظی مانند تعاریف ناظر به مصادیق رشته‌های موجود و… همچنین می‌توان تعاریف علوم انسانی را از منظری دیگر به اعم، عام، خاص و اخص تقسیم نمود. علوم انسانی، منظومه وسیعی از اصول و مسائلی است که انسان به عنوان موضوع کلی در مرکز آن‌ها قرار دارد. این علوم با روش‌های مختلف عقلی، نقلی، شهودی و تجربی و با هدف رشد و تکامل انسان به توصیف، تبیین، پیش بینی، تغییر و اصلاح اندیشه و کنش‌های انسان و جوامع انسانی می‌پردازد.

ایشان یکی از کلیدی‌ترین مناقشات نظری متداول در میان معتقدان به امکان و معقولیت علوم انسانی اسلامی را «معنا» و «تعریف» آن دانست. تعاریف عرضه شده درباره‌ی ماهیت علوم انسانی اسلامی را می‌توان به تعاریف «فرضیه محور»، «مبانی محور»، «موضوع و مسأله محور»، «منبع محور »، «روش محور»، «غایت محور»، «عالِم محور » و «ترکیبی» تقسیم نمود. با این اوصاف در یک تعریف تلفیقی و با ملاحظه همه‌ی این ملاک‌ها می‌توان علوم انسانی اسلامی را علومی دانست که مبتنی برمبادی و مبانی دینی و اسلامی بوده و با استفاده از روش‌ها و منابع مورد تأیید دین و با هدف رشد و تکامل انسان به تغییر واصلاح اندیشه و کنش‌های انسانی بپردازد. به عبارتی دیگر مدیریت بهینه انسان و جوامع انسانی را در مسیر قرب الهی به عهده بگیرد.

سرکار خانم دکتر عبدلی در خاتمه  پس از تبیین دیدگاه مخالفان علم دینی از جمله دیدگاه دکتر سروش ، مجتهد شبستری و دکتر ملکیان به رویکر های تولیدی علم دینی اشاره نمود و پس از ان به مهم ترین محل های نزاع در علم دینی از جمله جایگاه تجربه درعلم دینی ، ارزش مداری نظام علم ، عینیت گرایی یا ذهنیت گرایی و همینطور مهم ترین محل های نزاع در بحث اسلامیت علم از جمله  تبیین فرآیند  اجتهاد و مراحل آن و اعتبار یابی ان و و مناسبات ان با فراورده های تجربه و… اشاره نمودند.

مدرسه و موسسه آموزش عالی حوزوی زینبیه از برگزاری دومین روزکارگاه «مدرسه تابستانی شبهه پژوهی» با محوریت شبهه پژوهی و خانواده با عنوان « عدالت جنسیتی، آسیب های اجتماعی و …» با حضور سر کار خانم دکتر خزعلی (رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده) همزمان با روز خانواده و روز مباهله مورخ 13/05/1400 در بستر اسکای روم خبر داد .

خانم دکتر خزعلی در ابتدای سخنانشان فرمودند: خانواده از ابتداي تاريخ تاكنون در بين تمامي جوامع بشري، به عنوان اصلي‌ترين نهاد اجتماعي، زيربناي جوامع و منشأ فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و تاريخ بشر بوده است، پرداختن به اين بناي مقدس و بنيادين و حمايت و هدايت آن به جايگاه واقعي و متعالي‌اش، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انساني و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حيات حقيقي و سقوط به ورطه هلاكت و ضلالت بوده است.اسلام به عنوان مكتبي انسان‌ساز بيشترين عنايت را به تكريم، تنزيه و تعالي خانواده دارد و اين نهاد مقدس را كانون تربيت و مهد مودت و رحمت مي‌شمرد و سعادت و شقاوت جامعه انساني را منوط به صلاح و فساد اين بنا مي‌داند و هدف از تشكيل خانواده را تأمين نيازهاي مادي، عاطفي و معنوي انسان از جمله دستيابي به سكون و آرامش برمي‌شمارد.

ایشان در ادامه به تعریف خانواده پرداختند و گفتند: خانواده گروهي است متشكل از افرادي كه از طريق نسب يا سبب و رضاع با يكديگر به عنوان شوهر، زن، فرزندان، مادر، پدر، برادر و خواهر در ارتباط متقابلند و فرهنگ مشتركي پديد آورده و در واحد خاصي به نام خانواده زندگي مي‌كنند.

همچنین ا به یک سری اصول و مبانی خانواده اشاره نمودند از جمله:

 1- نظام زوجيت از اركان عالم خلقت و از آيات و نشانه‌هاي الهي است و وحدت زن و مرد در ابعاد انساني و اختلاف آنها در بعد بشري از شاهكارهاي خلقت و موجب تداوم و تكامل حيات آنان مي‌باشد؛

2- زن و مرد بر اساس حكمت الهي با لحاظ تفاوت‌هاي طبيعي آنها بايد از حقوق انساني، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي عادلانه برخوردار شوند؛

3- خانواده واحد بنيادين جامعه و كانون اصلي رشد و تعالي انسان است، قوانين و مقررات و برنامه‌هاي كشور بايد در جهت آسان كردن تشكيل خانواده، حمايت و پاسداري از قداست آن و استواري روابط خانوادگي بر پايه حقوق و اخلاق اسلامي باشد؛

4- نتايج ازدواج ايجاد مودت، رحمت و آرامش ميان زن و شوهر است و با تكريم و احسان توسط فرزندان و رحمت و تربيت توسط والدين تداوم و تكامل مي يابد؛

5- اعضاي خانواده به‌ويژه والدين نسبت به حفظ حرمت و صيانت خانواده از آفات و آسيب‌ها و توانا نمودن اعضا در ابعاد شناختي و رفتاري جهت هدايت آنها در مسير الي الله و حصول به حيات طيبه مسئول مي‌باشند؛

 6- تربيت و عواطف اجتماعي به عنوان مهم‌ترين ويژگي‌هاي نظام انساني از خانواده نشأت مي‌گيرد و توجه به نقش محوري زن به عنوان محور عاطفه و تربيت و نقش محوري مرد در امر تربيت و تأمين معيشت و اداره زندگي، امري ضروري است.

خانم دکتر خزعلی به نظام کلی خانواده مطلوب از جمله: نظام اعتقادی؛ نظام مدیریتی؛ نظام تعلیم و تربیت؛ نظام معیشتی و اقتصادی و نظام ارتباطی اشاره نمودند و هر یک از این نظام ها را توضیح دادند.

خزعلی  نظام ارتباطی میان اعضای خانواده را بسیار مهم دانستند و  روابط همسران با یکدیگر مانند روابط مشترک میان همسران، رابطه زن با همسر و رابطه مرد با همسر  را تشریح نمودند و در ادامه روابط والدین نسبت به فرزندان، روابط فرزندان نسبت به والدین و رابطه با بستگان را نیز توضیح دادند.

در ادامه نشست به یکی از آسیب های اجتماعی اشاره کردند و گفتند : با وجود آنکه در دهه های اخیر بر ضرورت کنترل ایدز در کشور بسیار سخن گفته شده است، اما هنوز هیچ گزارش جامعی در مورد برنامه های کنترل ایدز و اقدامات کشوری ارائه نشده و تاثیرات اجرای  این برنامه ها از منظر فرهنگی- اجتماعی مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است . در این مجموعه با مرور فعالیت ها و  اقدامات انجام شده،  تلاش گردید تا ضمن طرح اقدامات و نکات قابل تامل در این زمینه ، با هم افزایی فکری، در خصوص محو و ریشه کنی ایدز در کشور، مدل بومی و اسلامی  ارائه شود .

ایشان نکاتی را در مورد ایدز فرمودند از جمله:در برنامه چهارم استراتژیک 66 کارشناس کشوری و مجامع بین المللی در محورهای آموزش و اطلاع رسانی –پیشگیری از انتقال جنسی –مراقبت و درمان اچ آی وی و بیماری های مقاربتی –کاهش آسیب –مراقبت کودکان خیابانی و پایش و ارزشیابی مشارکت کرده اند.همچنین نهمورد مداخله پیش بینی شده از جمله: توجه ویژه به سلامت جنسی در گروه های پرخطر و جوانان و افزایش برنامه های انگ زدایی به منظور کاهش تبعیض و تسهیل دسترسی به خدمات  و … سپس شاخص هایی جهت سنجش دستیابی به اهداف پیش بینی شده از جمله تا پایان سال 1398 درصد افراد در معرض بیشترین خطر انتقال جنسی که در آخرین تماس جنسی خود از وسایل جلوگیری نیز استفاده کرده اند 20 % افزایش یابد. (عدد پایه،  شریک جنسی غیرپولی در نظر گرفته شده است)

خانم دکتر اذعان کردند : اقدامات انجام شده برای بیماری ایدز عبارت از : ایجاد مراکز و سازمانهای مرتبطمانند شورای عالی ایدز، مراکز مشاوره بیماری های رفتاری یا کلینیک های مثلثی، باشگاه های یاران مثبت، مراكز دوستدار نوجوانان باشگاه های سلامت و مشاوره نوجوانان و جوانانALL IN ، مراکز گذری کاهش آسیب(DIC)مراکز ارتقای سلامت زنان آسیب‌پذیر، مراکز مشاوره ویژه زنان آسیب پذیر، راه اندازی کلینیک سیار ایدز، تاسیس دو مرکز ویژه مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند، تاسیس کلینیک زنان آسیب پذیر برنامه آتی می‌باشد.

دکتر خزعلی گفتند: باید تاملی بر برنامه های کنترل ایدز  داشته باشیم به ویژه برنامه چهارم مهم ترین استراتژی برنامه کنترل ایدز بوده است

در خاتمه پیشنهاداتی دادند از جمله:

آموزش های جنسی خانواده با توانمندسازی خانواده در مباحث سلامت جنسی
بررسی امکان سنجی قانونی کردن آزمایش تشخیص ابتلا بهHIV  قبل از عقد نکاح
پایش اثربخشی برنامه ها و اقدامات کنترل ایدز در ایران در پیشگیری و کاهش ابتلا بهHIV  ایدز
تهیه الگو و مدل بومی اسلامی –ایرانی در کنترل ایدز
تهیه و تدوین پیوست فرهنگی کنترلHIV  ایدز در کشور
بررسی برنامه های کنترل ایدز از منظر نقش آژانس های سازمان ملل در تدوین برنامه های ایدز ( به ویژه 4و 5)
مطالعه تاثیرات فرهنگی –اجتماعی اقدامات و برنامه های کنترل ایدز در کشور را بیان نمودند و در پایان جلسه به سوالات اساتید و طلاب پاسخ داده شد.